71
Lieve Vrouwe broederschap van 1412; eveneens te Haarlem
in zekere registers van het jaar 1432.
Na dien tijd verdwijnt deze groote P geheel en al van het
tooneel en wordt zij na eenige jaren vervangen door de kleine
P, die tot het einde der 16e eeuw hier zeer in zwang is
geweest.
PI. XIIn°. 4. De rekening van den rentmeester van
Zeeland bewesten Schelde over 1445 vertoont deze P, die
eenigzins afwijkt van de volgenden en op die wijze ook ge
vonden wordt in eene der grafelijke rekeningen te 's Hage,
insgelijks van het jaar 1445,
PI. XII, n°. 5. Holland, Zeeland en Vlaanderen, later
ook Brabantgebruikten nu weldra algemeen het papier
met de P als watermerksoms met een soort van kruis-
dolkdan weder met eene bloemenkele malen met eene
lelie boven de letter. Voor hen, die meenden, dat daar
achter de naam van den eenen of anderen vorst moest schui
len, was het eene gelukkige uitkomst, dat het naburige
Vlaanderen eene reeks van Philippussen aan de hand deed.
Van 1384 tot 1404 had men eenen Pilips den Stoute,
van 1419 tot 1467 eenen Filips den Goede, van 1494
tot 1506 eenen Filips den Sclioone en eindelijk met
1555 eenen Filips II. Maar tevens had vijftien jaren lang
van 1404 tot 1419 een Jan zonder vrees de teugels van
het bestuur in handen gehad; tien jaren lang een Kaeel
de Stoute het land geregeerd, Maria van Bourgondië
en Maximiliaan van Oostenrijk gedurende zes-en-twintig
jaren beurtelings de leiding der zaken gehad en was Karel
V veertig jaren lang opperheer van deze gewesten geweest.
Waren al deze vorsten niet waard dat ook hun naamcijfer
de gebruikelijke plaats in het fabriekaat van den Vlaamschen
papiermaker innam Of had deze ruim negentig jaren lang
de oude sleur gevolgd en zonder kennis te nemen van de
veelal met burgeroorlogen en oproeren gepaard geweest zijnde
wisselingen van liet opperbestuur in zijn landtoch rustig
