82
De beroemde, ofschoon in het buitenland beter dan in zijn
eigen vaderland bekende, statisticus Willem Keesseboom
schreef in zijne Proeven van politieke rekenkundebevattende
drie verhandelingenwelker eerste handeltover de probable
menigte des volks in de provincie van Holland en Westvriesland
het volgendeOnder alle de gemeene dwalingen des volks
is er misschien geeneomtrent dewelke meerder buitenspo-
righeden zijn aan te merkenals er zijn omtrent de opinie
//wegens de menigte der zielen, waaruit eenige natie, provintie
of stadt bestaat.
Zommige hebben van millioeneu gesprokendaar nauwlijks
honderd duizenden te vinden waren andere hebben dat ter
contrarie weder zoo klein gemaaktdat zij pas tot de helft
a kwamen van 't getal't welk terzei ver tijd op apparente
grondenelders van dezelve plaats wierd opgeteekend."
Keesseboom schreef dit in 1738; 't is dus nog geen 150 jaren
geleden, dat men omtrent het cijfer der bevolking geheel in het
onzekere verkeerde. En wanneer, gelijk de franscheno. a.
Mareau de Jonnes, beweren, de statistiek is la science des
faits naturels, sociaux et politiques exprimés par des termes
numériquesdan mag het inderdaad bejammerd wordendat
onze voorouders zoo weinig werk hebben gemaakt van cijfers
waaruit wij de maatschappelijke toestanden in vorigen tijd zou
den hebben kunnen leeren kennen maar bij welker gemis wij
nu het antwoord moeten schuldig blijven op vele vragen, wel
ker beantwoording in de geschiedenis van stad en land zou te
pas komen.
Zoo is het in algemeene trekken, bekend, dat de stad Mid
delburg in de 17° en 18e eeuw een aanmerkelijker trap van
bloei en welvaart gekend heeft. Maar van welken invloed deze
op haar bevolking in verschillende tijden geweest zijn hoe
groot nu en dan die bevolking geweest isin welke mate
uit het cijfer van de bevolking in verschillende tijdperken de
toe- of afname van de welvaart der stad is af te leidenis
ons geheel onbekend. Men wist het niet, omdat men ver-
