fi2
goederen aan liet gasthuis van Emelisse geschonken werden
Later worden nog Hendrik en Hugo van Emelisse genoemd,
doch omstreeks de helft der 14® eeuw werd het ambacht een
eigendom van de lieeren van Catsen van deze is het ge
komen op de heeren van Cortgene 2).
Cats. In het noordoostelijke gedeelte van het eiland en
kort aan den zeekant lag het oude dorp Cats. Het was
insgelijks eene aanzienlijke plaatshad eene parochiekerk en
een burgt, waarop zijne aloude heeren verblijf hielden. Hangt
de luister van een adellijk geslacht ten naauwste te zamen
met het aanzien en den bloei van de plaats hunner inwoning,
dan zou men beide in ruime mate aan Cats moeten toeschrijven;
want zijne edelen waren ridders van naam. Inzonderheid
muntte Nicolaas, die in de 14s eeuw leefde, door zijn'rijk
dom en aanzien uit. Het was deze edele aan wien graaf
Willem in 1327 de betrekking opdroeg van dijkgraaf van
beoosten-Wijtvliet en hem deswege van uitgebreide volmagt
voorzag 3). Dat Cats eene niet onaanzienlijke gemeentewas,
blijkt overigens ook daaruitdat zijne heeren in de 14® eeuw
voor //allen dieglienen die daarin woenachtig warenof woen-
//aclitig wesen zouden tusscben dezen gliemerken't Heijdiep
//oest af, den zeedijck zuut af, Wadden- Colijns-zoenswecli
//gaande an Sint-Michuutswech in Catswech west of, en den
//jNTieuwenwecli tot 't Heijdiep noert of" tolvrijheid verwierven
door geheel Holland en Zeelandmet vergunning tevensom
haven- of bakengelden te heffen van alle vaartuigenwelke
in de haven zouden binnenloopen 4). Uit deze oorkonde be
trekkelijk de tolvrijheid zien wijdat het dorp eene min of
meer belangrijke scheepvaart moet bezeten hebben; ook blijkt
1) Zeelandia Ulustratapag. 140.
2) Smallegange KronijJc van Zeelandfolio 756.
3) F. van Mieris, Groot charterboek, deel II. folio 420.
4) Ibid, deel III, folio 82-7.