478
open gij zult er kapittels in vinden over accidentenvan
ongelukken, van benaauwdhedenvan longverstopping of
van het loopend vuur. Cattern is de uit den Pranschen
tijd afkomstige verkorting van fièvre quaterne of derden-
daagsche koortsde purperkoorts wordt als purpura in alle
oude boeken beschreven; (3) het peperkoorn, dat wel
den naam zal gegeven hebben aan de peperkoorts wordt ver
meld als huiduitslag in de tractaten over de pest
en pimpelkoorts is misschien hetzelfde als purperkoorts
het woord Pimpel bij ons slechts overgebleven in pimpel
mees pimpelpaars en pimpelen beteekent waarschijnlijk
blaauw. (4)
Al die uitdrukkingen staan in verband met de golvingen
der wetenschap. Ingeslagen roosheete koortsenvliegende
jicht, podagra in den buik, mazels, die niet uitkomen, ver-
toonen zich onder hetzelfde ziektebeeld als weleermaar de
medicus kent die klinische ziektebeelden onder andere namen.
Neemt men nota van die veranderingendan wordt ook eene
vroegere statistiek voor ons toegankelijk, en daarop steunende,
heb ik gemeend ons Maandboekje voor mijn doel te kunnen
gebruiken.
In de volgende bladzijden dan heb ik de sterfte aan enkele
ziekten in verband gebragt tot de bevolking. Het is intusschen
bekend dat, evenmin als voor andere steden, ook voor Mid
delburg de bevolking eerst sedert 1828 naauwkeurig te be
palen is; ik heb mij daarom met eene benadering moeten
tevreden stellen. (5)
He opgaven van het Maandboekje laten niet toe een over-
zigt te geven van de sterfte aan alle gewoonlijk voorkomende
of slechts nu en dan optredende ziektenik heb mij daarom
slechts tot weinige moeten bepalen. In de onderstelling, dat
mijne lezers geen medici zullen zijnwil ik trachten een
zeer kort overzicht te geven van de denkbeelden, die men
op onderscheidene tijden had over de oorzaken der ziekten