481
September stierf prins Willem II aan de pokken; men dacht
niet aan liet Boerenhuis maar schreef de ziekte toe aan
's prinsen wrok tegen Amsterdamaan het onmatige jagen
aan het bezweet zijn en aan het gure weder.
Dat was in 1650 het algemeen gevoelen. De eerste me
dische schrijver over pokken (Rhazes (8) omstreeks 800900)
had eenmaal gezegddat er in het bloed van de vrucht eene
stof is die noodwendig eens moet opbruisschen en gisten
wil er ooit goeden wijn dat is natuurlijk gezond bloed
van komenen die materia peccans ex uterowelke sommi
gen alleen toeschreven aan het kleine stukje van den funi
culus umbilicalis, dat bij de geboorte aan het ligchaam blijft
vastzitten bleefonder den naam van pokstof, schering en
inslag bij het groote publiek. De groote medicus in Enge
land Thomas Willis beweerdedat men de pokken best
goed door eene roes kon krijgen; een ander beroemd medi
cus in Erankrijk (Helvetius, Observations sur la petite vérole
Lyon 1727, p. 169 en id. Traité des Maladies, Brux. 1731,
p. 260) verdedigt ook nog altoos de oude leer van de gist-
stoffen of den Levaindaar men mede geboren wordt en
waaruit pokken en mazelen ontstaan. Zelfs Boerhaave en
Sydenham die duidelijk leerden dat men van de pokken
vrij kon blijven als men zich maar buiten besmetting hield
weerlegden toch nietzoo ver ik weetde oude leer van
den Levain.
Intusschen leerde de dagelijksclie ondervinding, dat de pok
ken eene branderige" ziekte waren en zulke zoogenaamde
branderige ziekten schuwde men altoos eenigzins. Maar wat
is brand" wat is smetstof. De medici weten het nietde
leeken nog mindergeen wonder dus dat het aannemen van
eene onzichtbareonbegrijpelijke smetstof bij het publiek niet
gemakkelijk gaat. Onze tijd is voor het begrijpelijk maken van
contagium een allergelukkigste. Sedert 1868 heeft Davaine
te Parijs gemeend te kunnen aantoonen dat de oorzaak van
eene andere ziekte het miltvuur eenvoudig bestaat in de
