568
bedoelde verzameling wordt bewaard. Die koopvaart heeft on
geveer drie eeuwen kunnen duren, en was ontstaan of uit vrije
beweging of omdat naburige plaatsen misschien de kust van
Goeree of Schouwen immersook daar zijn Romeinsche mun
ten gevonden onbruikbaar waren geworden. De handel heeft
weder opgehouden, omdat de oorlogstijd te vele gevaren aan
bracht of misschien ook wel, omdat de havenplaats niet meer
geschikt was; in de derde eeuw b.v. woedde er een gevaarlijke
orkaan Het is echter mogelijk, dat dat verkeer heeft voort
geduurd nog na den tijd van Tetrictjs en tot aan den tijd
dat de invloed van Rome was gefnuikt. Immers in de ver
zameling van het Zeeuwsch genootschap is eenelater te
Domburg gevondene, munt die jonger is dan van Tetrictjs
zij is uit den tijd der Constantijnen.
De offersteenen bewerkte men niet hier maar in de Rijnstreek
en zond ze bij scheepsgelegenheid naar Walcheren; althans er
is geen enkel bewijs voorhanden dat men ze hier kon maken
en op de steenen zelve vindt men, behalve het woord Am-
bachtiusdat ook in Caesars schriften voorkomtniets dat
ons hedendaagsche plaatsnamen voor den geest roept, tenzij
de naam der godin zelve. De hoogleeraar Kern brengt haar
naam met den Noordschen Nehal in verband; ik voor mij
omhels nog steeds het gevoelen, dat het eene schrijfwijze is
geweest in plaats van Nihellinne en dat dit eenvoudig be
duidde de den Romeinen onbekende godin van Nieuw He
lium dat men althans de zee Helmin noemde en dat de
in deze oorden veelvuldig voorkomende namen van Elle en
Helle daaraan herinneren, is wel bekend. Het is mijne taak
niet hierover uit te weiden; voor mij is het genoeg, dat er
toch menschen en zelfs priesters moeten hebben gewoond.
Men meentdat de eerst ontdekte begraafplaats op het strand
tot die jaren behoort.
Anderen noemen Nieuw Helvoet Novio Helium; ik zie daar geene reden
voor. Cf. de Dissertatie van dr. Knappert over het ForJclore.