18
steeds bereid zijn naar hun krachten en vaak boven hun krachten
den nood van de armen te lenigen, in 't bijzonder van hun
arme geloofsgenooten. Een machtig getuigenis daarvan is de
Alliance Israelite Bniverselle, waarbij reeds duizenden vervolgde
Israëlieten hulp en steun in hunne ellende hebben gevonden.
Nog duidelijk herinner ik me uit mijn kinderjaren, hoe daar
Vrijdagsavonds in de helder verlichte synagoge, als de Sabbath
was ingezegend en ieder naar huis wilde gaan om aan den
gezelligen disch uit te rusten van de vermoeienissen van de
week, nog duidelijk herinner ik me, hoe daar achter in de
synagoge dikwijls een man stond met grooten baard en zonder
linge kleeding, die niet naar huis ging, omdat hij vreemdeling
was en geen bed en geen maaltijd betalen kon, en die zich
niet haastte, omdat hem geen helder tafellaken en geen gezellig
brandende lampen, geen wijn en geen brood en zout wachtten.
En dan trad een der bemiddeldstendikwijls een van de Par-
nassijns van de gemeenteop den armen man toe en noodigde hem
aan zijn tafel en hield hem den geheelen Sabbath bij zich te gast.
En al was de man wat viesen al had hij wat zonderlinge ma
nieren, men lette er niet op, 't was een arme Polak of Pool.
Men vervulde aan hem een der schoonste voorschriften van den
Israëlietisclien godsdienstden arme wel te doenen men vroeg
van den armen zwerver geen andere betaling dan een gebed
voor den Baal Habaïs (heer des huizes) en diens gezin.
Maar de gastvrijheid, de weldadigheid hebben haar grenzen
en nu men langzamerhand gezonder begrippen krijgt over
practische weldadigheid, gevoelt men, dat men vroeger zeer
verkeerd gedaan heeft met dien beroepsbedelaars uit Eusland en
Polen en Duitschland een goed leventje te verschaffen.
Tegenwoordig noemt men onder de Israëlieten de komst van
zoo'n Polak geen door God gezegend bezoek maar een be
zoeking, waarvan ze hopen en trachten verschoond te blijven.
Nu, zoo schijnt men te Middelburg al voor ruim 130 jaren er
over gedacht te hebben, ten minste een zekere heer Boas (dien
ik er sterk van verdenk een voorvader te zijn van de hier in
