88
vredigend proponentsexamen door liet kerkbestuur van Zuid-
Holland werd afgewezenomdat bij zich niet onvoorwaardelijk
wilde binden aan de synodale reglementen.
Voorts sloten zicb vele zoogenaamde //oefenaars" bij de
Afgescheidenen aan. Ze vormden met hunne //gezelschappen"
weldra gemeenten hier en daar.
Allerwegen werd de bazuin aan den mond gezet, eene ba
zuin van geen onzeker geluid. //Roepstemmen aan de Gere
formeerden in Nederland" weerklonken in dicht en ondicht,
//adressen" werden aangeboden, //opwekkingen" geschreven en
//wapenkreten" aangeheven. Die stemmen gingen van stad tot
stad, van dorp tot dorp en vonden weerklank bij vele een-
voudigen, die met een boekje in een hoekje mijmerden en
treurden over //de verbrekinge Josefs". x)
Het meerendeel der gescheidenen behoorde tot den kleinen
burger- en boerenstand. Een man van kapitaal was onder
hen eene hooge zeldzaamheid. In den regel moesten zij hard
werken om aan den kost te komen en voor hunne gezinnen
het dagelijksch brood te verdienen.
Dit was er waarlijk niet beter op geworden, sinds zij zich
gedrongen gevoeld hadden de kerk der vaderen te verlaten,
en naar de teekenachtige uitdrukking dier dagen //buiten de
legerplaats de smaadheid van Christus te dragen". 3)
Velen hunner leden toen een kommervol bestaan, hetzij
achteruitgezet in ambacht en bedrijf, of verarmd en geruïneerd
door steeds stijgende boeten.
Evenmin kon men lieden van studie en invloed onder hen
aantreffen, eene enkele uitzondering daargelaten.
Zie over Dr. A. C. tan Raai/te ook: Rev. N. H. Dosker, De Hollandsche
Gereformeerde kerk in AmerikaNijmegen 18S8dr. Cohen Stuart Zes maan
den in AmerikaHaarlem 1875.
Eene zeer geliefkoosde uitdrukking in die dagen en ook nog later. Zie o. a.
Brief van den kerkeraad der Christelijke Gereformeerde gemeente te Middelburg
aan de classis van Goes 25 Mei 1840. Archief Geref. kerk te Middelburg A.
-) Deformatie I.
Mr. A. M. C. van Hall, advocaat te Amsterdam en mede-redacteur van
