160
kerkgebouw. De pogingen slaagden naar wenscli. Het geld kwam
er en het huis op de Kouaansehe kade was weldra in een doel
matig bedehuis veranderd. 1) Van binnen bracht men twee gale-
rijen aan boven elkander, van buiten prijkte op een gevelsteen
Markus 16 15. „Predikt het evangelie aan alle creaturen."
Vandaar de naam „creaturenkerkwaarbij het volk het wel
placht te noemen. Intusschen zou blijken, dat het gemak
kelijker ging aan een geschikt kerkgebouw dan wel aan een pre
dikant te komen. De positie van een groot deel dezer „anti-
togianen," oftewel „kaaimannen," zooals men smalend zei, was
inderdaad hoogst eigenaardig. Het knellend „juk der synodale
overheerseliing" moede, wilden zij het echter geenszins eigendun
kelijk van de schouders werpen en zich door afscheiding aan
het „historisch kerkgenootschap" onttrekkenom dit alzoo prijs
te geven aan eene richting, welke naar hunne meening de jaren
1607 tot 1624 voor den geest riep. Integendeel, staande op
den bodem der „belijdenisgeschriften der Nederduitsche. Hervormde
kerk" bedoeld worden de leerregels van Dordt gegrond
als deze zijn „op het Oude en Nieuwe Verbond, welke zij erkennen
als het onfeilbaar Woord vair God, wenschten zij het erfdeel dei-
vaderen niet te verlaten, maar langs geordenden, wettelijken weg
hunne rechten te handhaven hun bij de wetten des lands ver
zekerd en in de Mogendheid van den Heer der Kerk te strijden
tegen elke wederrechtelijke berooving derzelve, door hen, die
door de verwerping der Belijdenis opgehouden hebben tot de Ne-
derduitsche Hervormde Kerk te behooren en slechts dien naam
blijven behouden, om daardoor in het bezit te blijven van de
voorrechten, aan de Nederduitsche Hervormde Kerk, bij de
Grondwet toegekend." 2)
Diensvolgens zagen ze uit naar een leeraar uit de Ned. Herv.
kerk, die deze hunne zienswijze deelde, de gemeente d. i. de
1) Voor aankoop en verbouwing werd een som van „approximatief tienduizend
gulden" vereischt. Het gebouw kon 800 personen bevatten.
Zie De kerkelijke strijd bij de Nederduitsche Hervormde gemeente te Middelburg
enz., Rotterdam 1857 blz. 65 en blz. 75.
2) Zie: „Wat willen de oprigters van het nieuwe kerkgebouw op de Rouaansche
kade te Middelburg, aangetoond door Middelburg Gebr. Milborn.