175
wone grootte met vijf dekken boven elkaar, dat vijftienhonderd
tonnen bevatte en van de visschers, die op de haringvangst
gaan. Immers nergens wordt die visch gevangen dan alleen in de
Fransch-Belgisehe zee en inzonderheid juist bij dit eiland en hij
komt niet voor voorbij het voorgebergte van Normandië. Ik
vermoed, dat dit die volken zijn, van welke Caesar en Plini us
zeggeu, dat ze in den mond van den Rijn leven van visch en
van vogeleieren. 2)
Terwijl ik het eiland zelve rondreed in een wagen, zooals ze
daar gebruikt worden, nam ik waar, dat de bodem van het
eiland zoo laag en vochtig is, dat de bewoners, zoo zich niet
met dijken beschermdenbij een onstuimige zee door de golven
zouden verzwolgen worden en ternauwernood hadden we dien j
eigen dag (het was 15 Juli) een begaanbaren weg. De moe
rassen maken ze droog door tal van slooten en ze hebben
een zeer vruchtbaren bodemdaardoor heeft, het ons slechts
weinig verwonderd, dat in zoo'n koude en drassige 3) streek
graan, vlas en paardenboonen zoo hoog opwiesen. Trouwens ze heb
ben weinig andere veldgewassen en schaarschte van vruclitboomen.
De vruchten, die ze hebben, zijn kersen en appelen, maar ze
worden laat rijp en zijn smakeloosvoorts koolraap het geheele
jaar door, radijzen, zooals de mierikswortel 4) en meer dergelijke,
1) Navem defer entera ca dos mille quinque centum. Daar
„deferre" veeleer beteekent„aanbrengen ter markt brengen zou ik liever willen
vertalen: „een schip, dat 1500 tonnen (bijv. haringtonnen) loste," maar een vijf-
dekkige haringbuis lijkt me bedenkelijk. Het klassieke woord voor een scheepsmast
zooals ons „ton" is niet cadus maar amphora. Het woord cadus beteekent in het
klassieke Latijn wel een maat voor vloeistoffenmaar geen scheepsmaatin het
Middeleeuwsch Latijn evenmin; althans het woord komt niet eens voor in nu Gange's
Glossarium.
2) Caesar. Bell. Gall. IV, 10.
3) Om een goeden zin te krijgen heb ik in plaats van non p a r v a gelezen
nobis p a r v a en met dr. Kan eerosa plat alleen wasrijk zou kunnen beteekeuen)
veranderd in cenosa ot eaeuosa (slijkerigdrassig).
4) Hier staat in de uitgaven van BltOM en van Kan utanmoratia. (sic) Evenmin
als deze beide uitgevers heb ik destijds bij mijn vertaling in de Middelb. Courant
met dit woord weg geweten. Door een gelukkig samentreffen ben ik echter in staat
gesteld de bovengegeven juiste vertaling te vinden. Ziellier om de merkwaardigheid
den loop dier ontdekking. Bij de vertaling dezer plaats had ik destijds de volgende
aanteekening gemaakt; „Kwam er op Walcheren evenals op Schouwen en Duiveland