99
De gebeurtenis had betere herdenking dan dit kreupelvers
verdiend, want de verlossing van Zeeland uit zijne vereenzaming
was een heuglijk feit met verstrekkende gevolgen. Het vroegere
isolement was voor de Provincie geenszins eene bron van kracht,
maar van zwakte, stilstand en achteruitgang geweest. De Zeeu
wen hadden van oudsher, behalve in de koop- en kaap-vaartniet
sterk door initiatief uitgeblonken, inaar veeleer eene neiging ge
toond, om in het bestaande als iets onvermijdelijks te berusten.
Vóór de opening van den spoorweg hadden verreweg de meeste
landbouwers nimmer den voet buiten de Provincie gezet; thans
werd daartoe de gelegenheid geopend en kon de blik verruimd
worden met wat elders viel waar te nemen, eene vergelijking,
welke gemeenlijk niet gunstig uitviel voor de Zeeuwsche toestanden,
liet aangeboren conservatisme en de gemakzucht van den landbouwer
kregen een heilzamen schok. Het werd thans mogelijk nieuwe
uitvindingen van allerlei aard te beproeven en toe te passen, terwijl
het gemakkelijke verkeer ook eene gunstige gelegenheid opleverde
voor den afzet van landbouwvoortbrengselen en voor de verbete
ring van den veestapel.
Maar al heeft de Zeeuwsche spoorweg, als de slagader van het
grootverkeer, hieraan den eersten stoot gegeven, den landbouwer
ten platten lande kon men alleen bereiken door de aderen van
het kleinverkeerdoor den aanleg van lokaalsporen en tram
wegen. Vooral in Zeeland, dat wel breede zeearmen bezit, maar
zoozeer misdeeld is van natuurlijke gemeenschapsmiddelen te land,
was op dit gebied veel te doen. Het was kort na zijne ambts
aanvaarding dat de tegenwoordige Commissaris der Koningin
de Heer Mr. H. J. Dijckmeester op een hem aangeboden feest
maal in eene welverzorgde tafelrede den aanleg van tramwegen
als een dringenden eisch van het oogenblik aan de Provinciale
Staten aanbeval.
Aan die roepstem is sedert in ruime mate gevolg gegeven,
een groot aantal tramwegen is reeds voltooidin aanleg of in
voorbereiding, zoodat de Provincie binnen afzienbafen tijd met
een volledig en aansluitend net zal overdekt zijn.
Aan de Provinciale financiën werden voor den aanleg van
wegentramwegen en havens zware eischen gesteldtot in
