nu
volking is dit geloofsverschil zeer merkbaar. Bij de katholieken
is de levensbeschouwing opgewekter, men houdt na den arbeid
van gezellig verkeer en vroolijklieid, de Zondagen zijn na de
godsdienstoefening gewijd aan de geneugten des levens en ont
spanning. In de protestantsche kringen heeft eene ernstiger
opvatting de overhand, de herbergen zijn er niet zoo talrijk,
de fanfarekorpsen schaarscher, de zangvereenigingen hebben een
godsdienstige tint, de Zondag wordt bijna geheel ingenomen door een
twee-, soms drie-maal herhaalden kerkgang. De oude Staten-Bijbel
met zijn zwaarlederen band en koperen beslag, zijne mystieke
Duitsche letter en zijn gulden inhoud is er nog steeds „biblion,"
„het" boek, dat door de vrome gemeente hooggehouden wordt
en haar in lief en leed steun verstrekt door een innig geloof
hac nitimur waaruit dagelijks woorden van hoop en
troost en liefde doordringen tot de harten van beproefden en
veriatenen: voor het uitverkoren volk een onwaardeerbare zegen.
Het calvinisme heeft in Zeeland steeds een weligen bodem ge
vonden, het land heeft klassieke godgeleerden opgeleverd, wiel
werken nog steeds met stichting gelezen worden, zooals Ber-
n audits Smytegelt, den „bliksem der goddeloozen" en Jacobus
WilEehsen, het „puiksieraad der vromen en oprechten." Ik
geloof overigens niet, dat de bevolking in eene eeuw tijds in
dit opzicht veel veranderd is en schrijf dan ook den opbloei van
het calvinisme op kerkelijk en politiek gebied in de laatste jaren
veeleer toe aan het wegvallen van tegenwerkende oorzaken, aan
den schooldwang en aan de uitbreiding van het stemrecht dan
aan een eigenlijk gezegd réveil.
Onder de landsvaderlijke Regeering van 1813 hadden de calvi
nisten weinig in te brengen; zoowel in de steden als ten platten
lande waren de oude patricische families oppermachtig en deze
waren wel autocratisch en conservatiefmaar geenszins calvinistisch.
Toen dan ook de kerkelijke afscheiding in Zeeland onder leiding
van Ds. H. J. Budding te Biggekerke het hoofd opstak, was de
Regeering die beweging weinig genegen en het verwondert ons
inwoners 58.9Ï4 Roorasch-Katholieken381 Israëlieten en 5104 personentot geeue
kerkelijke gezindte behoorende.
