41
den godsdienst in te oefenen en de school te houden tot laste
van de ingelanden en inwopnders" Overeenkomstig dit advies
werd door de Staten-Generaal besloten om aan Schoondijke een
predikant en schoolmeester toe te staan 2), en op den 13 Juni 1655
werd zekere Balduinus de Kousemakek als eerste predikant van
Schoondijke bevestigd 3).
Met den bouw van een kerk, welke gelijk wij vernamen voor
rekening van de ingelanden en parochianen bleef, werd intusschen
geen haast gemaakt. Een tijd lang behielp men zich voor het
houden van de godsdienstoefeningen van een kamer in een parti
culier huis, doch naar mate de bevolking aangroeide nam ook
de behoefte toe aan een betamelijk kerkgebouw. Sinds de Staten-
Generaal een jaarwedde voor een predikant en schoolmeester
voorzanger hadden toegestaan, aldus schreef het Vrije in Februari
1656 aan hun Hoog Mogenden, en die op Schoondijke in dienst
waren getredenwaren de geloovigen daar grootelijks vermeerderd
zelfs met vreemdelingen, „die er van elders met geheele huis
gezinnen zich nederzetten, en nu wel tot omtrent 100 lidmaten
in getal geworden waren, en (zoo voegde liet Vrije er bij) alzoo
zijlieden tot nog toe hunnen godsdienst hebben gepleegd alleen
in een kamer, daar nauwelijks de helft van de personen, die
aldaar komen om hunnen godsdienst te oefenenin kunnen en
zulks meest moeten buitenstaan ja zelfs in wintertijd in koude,
hagel en sneeuw tot groote incommoditeit van dezelve, en dat
ook tot nog toe de predikant zijn domicilie en woonplaats aldaar
niet heeft gehouden, doordien dezelve onvoorzien was van een
bekwame woning, maar zich moeten onthouden bij de parochie
van de Groede omtrent een uur gaans van daar, en dat ook de
ingezetenen aldaar gansch moeilijk in hunlieder ziekten als anders
zins kunnen voorzien worden van eenige troostelijke aanspraak,
vermaningen en ook gebeden voor hen kunnen worden gedaan,
hetwelk ook bij wintertijd gansch moeilijk voor denzelven predikant
is", zoo hebben predikant en kerkeraad ons verzocht om brieven
1) Brief Raad van State aan Staten-Generaal 20 Maart 1655.
2) Resol. Staten-Generaal 23 Maart 1655.
3) Zelandia IllustrataII blz. 564.
