48
de Spannselie Nederlanden aan dien kant behoorlijk vastgesteld
geworden, geen Roomschgezinde zou er ook maar een oogenblik
aan hebben gedacht op Noord-Nederlandsch grondgebied, waar
volgens de plakaten zelfs geenerlei openbare oefening van hun
religie mocht plaats hebben, een kerk in bezit te nemen. Doch
wijl de grensregeling in het Eiland nog steeds haar beslag niet
had verkregen zij kwam eerst in 1664 tot stand en bij
gevolg niemand wist waar Staats-, waar Spaansch-Vlaanderen be
gon, kon een voorval als dit maar al te licht plaats hebben.
De redelijkheid zou gevorderd hebben dat, zoolang die onzeker
heid omtrent de grenzen bleef bestaan, van weerszijden ook in
het kerkelijke niets ware ondernomen, dat op hun definitieve
vaststelling vooruitliep. Trouwens op de conferentiënin Mei
1651 door de gemachtigden van de Staten-Generaal en die van
den koning van Spanje gehouden, waren de beide partijen over
eengekomen wederkeerig in dien geest te handelen t). Welbe
schouwd waren dan ook de Staten-Generaal volkomen in hun
recht toen zij den gouverneur van Sluis, Wigbold van der
Does, order gaven om, zoolang de limietscheiding niet was afge
bakend, aan de Roomschgezinden het wederopbouwen van de
kerk in den Oudemanspolder te beletten 2).
Doch nu had men van onzen kani eveneens de onzijdigheid
van het betwiste gebied belmoren te eerbiedigen. Niettemin was
er nog geen vol jaar verstreken sedert van der Does de Roomsch
gezinde ambachtslieden in den herfst van 1656 gedwongen had
hun arbeid aan de kerk neer te leggen 3), of de Hervormden
begonnen er in de buurt zelf ook godsdienstoefeningen te houden,
eerst in een schuur en weldra zelfs in de bouwvallige kerk. „De
predikanten van de kwartieren van Vlaanderen onder Uw Hoog
Mogenden gebied", dus schreef het Vrije op 29 Augustus 1657
aan de Staten-Generaal, „hebben al lange ons vertoond hoe dat
in derzelver polder 4) is een groot getal menschen en inwoonders
1) Brief Vrije aan Staten-Generaal 15 Juli 1656.
2) Resol. Staten-Generaal 27 Juli 1656, Verbaal Vlaanderen Raad van State
najaar 1656.
3} Verbaal Vlaanderen Raad van State najaar 165"6.
4) Den Oudemanspolder nl.
