63
verscheidenheid van subtropische en tropische produkten 1). Naast
deze en de bovengenoemde kramerwaren, noemt het tarief als
produkten van Noord- en Oost-Europa: was, Pruisische asch,
wagenschot, zeehondspek, pik en teer; verder ijzer, zoowel van
Zweden als van Spanje afkomstig, koper, meede, keukengerei,
olie, zeep, zalm en haring.
Naar wij uit deze verschillende bronnen kunnen constateeren,
komen in het Middelburgsche handelsverkeer der 14e eeuw de
produkten van bijna de geheele wereld, die toen aan het econo
misch leven deelnam, algemeen voor. In kleiner afmetingen wel
is waar, vertoont zich hier hetzelfde beeld, dat Brugge 2), en later
Antwerpen, op zooveel machtiger schaal te zien gaven 3). Naar
Vlaanderen convergeeren in de 13e en 14e eeuw de stralen van
het toenmalig wereldverkeer; daarheen trokken de kooplieden van
Noord en Zuid en van Oost en West. Een tekst 4) uit het
laatst der 13e eeuw, een der belangrijkste bronnen der middel -
eeuwsche economische geschiedenis, somt de landen op, „des queux
les marchandises viengnent a Bruges"van Rusland en Polen tot
Spanje en Noord-Afrika, van Engeland en Schotland tot Armenië
en Egypte werden de produkten naar Brugge gebracht en terecht
concludeert het stuk dan ook„nulles terre n'est comparée de
marcheandise encontre la terre de Flandres". Daar werden de
specerijen en andere. Oostersche artikelen, de wijn en het zout
van het Iberisch schiereiland en van Frankrijk, de wol van
Engeland geruild tegen de voortbrengselen der Oostzee-landen
graan, hout, gedroogde visch, metalen, aangevoerd door de Han-
1) De tolrol van Dordt van 1*287 bv. (zie yan de Wall, Handvesten p. 76),
noemt als produkten van Zuid-Kuropa alleeu vijgen en rozijnen; die van 1340
(H. U. B. II no. 658): specerijeu, rijst, sall'raan en amandelen. Vermoedelijk zijn
deze artikelen door kramers vau Brugge en Antwerpen gehaald, zie J. G. van
Dillen, Het economisch karakter der middeleeuwsehe stad (Amsterdam, 1914) I
p. 144.
2) Zie hiervoor: Pirenne, t. a. p. p. 255 vlg.R. Hüpke, Briigge's Entwick-
lung, en: Der Deutsche Kaufraann in den Niederlanden (Leipzig, 1911).
3) Typeerend bv. in dit verband is de aankoop van amandelen door Engelscheu,
die de stadsrekening van 1404/5 vermeldt.
4) Zie H. U. B. III p. 419 noot 1. Zie ook tolrol van 1304, t. a. p. no. 624.
