8
landbouwende provincie en is dit nu wederom. Daartusschen
ligt een tijdvak, waarin de handel het voornaamste middel van
bestaan was of scheen te zullen worden. Hier is geen sprake
van den handel, die er altoos geweest is, in producten, die Zeeland
te over voortbrengt en in die, welke het zelf behoeft, maar be
paaldelijk in die welke het niet voortbrengt en niet behoeft.
26 Januari 1577 werd in de vergadering der Staten van Holland
en Zeeland te Middelburg een Italiaan toegelaten, die beweerde
winstgevende plannen aan de hand te kunnen doen; deze bleken
te bestaan uit het winnen van zout aan de kusten van Amerika,
en het uitzenden van schepen naar de Molukken en China, om
vandaar specerijen en andere waren te halen. Dit is wereldhandel.
Men heeft daarvoor noodig combinatievermogen, geld en schepen,
ten slotte ook een plek voor havens, pakhuizen en kantoren.
Dat Middelburg ook eens daarvoor uitverkoren is geweest, hangt
samen met de beteekenis van Antwerpen als geldmarkt en handels
metropool dat aan dien bloei een eind gekomen is, houdt verband
met de opkomst van Engeland. In 1670 stelde Zeeland in de
Staten-Generaal maatregelen voor in het belang van den landbouw,
welke ten opzichte van den handel weder betrekkelijk in beteekenis
toegenomen was en meer en meer toenemen zou.
Het lijkt dus duidelijk, dat wij te maken hebben met de reactie
van een landbouwend gewest tegen de eischen en de aanmatiging
van eene groote handelsstad. Dat de steden inet elkander het
platteland op den achtergrond drongen, is niet geschikt geweest
om de principieele tegenstelling tot haar recht te doen komen.
Men stond te dicht op het geval om er een goeden kijk op te
krijgen, en bestreed symptomen, zonder op de kern van de zaak in te
gaan. Groothandelaars zijn cosmopolieten van aanleg, en daar het
wereldrijk van dien tijd het Spaansche was, vinden we onder de Mid
delburgers namen als Dn Valladolid, De Mimosa, De la Palma,
Perdinanuo Gomes Alkman, Gonsalo Hexrycquez, terwijl van
anderen de Zuidnederlandsche herkomst vaststaat. A a den val van
Antwerpen zouden er nog meer vluchtelingen komen, ten slotte
ook Joden. Wanneer de Zeeuwen de Middelburgers slechte
Zeeuwen vonden, hadden ze gelijkdeze hadden hen met hetzelfde
recht voor bekrompen provincialen kunnen uitmaken. In de
