37
van wie niet blijkt wat ze gedaan hebben. En dan vernemen
we, dat in het laatst des jaars de dijkgraaf Blancx met Valcke
naar Z. Exc. gereisd is „tot het gemevne welvaren". Van een
instructie blijkt niets. Het geval bevestigt mij in de overtuiging,
dat in zaken van de hoogste politiek Blancx de leider was, wien
men wel blanco crediet moest geven. Wat zal er te Gent of
Dendermonde tusschen den Vader des Vaderlands en den lands-
vader van Zeeland zijn besproken? Mij dunkt, dat hier en door
Blancx gezegd is, dat de Zeeuwen bereid waren Oranje te volgen,
maar als Nederlanders, niet als Hollanders. In de groote staat
kunde heeft Zeeland voorloopig nog niet veel originaliteit getoond,
slechts wanneer de Prins en Holland onderling afweken, zich
een eigen meening moeten vormen. In de regeling van hare
eigen zaken was de provincie zeer vrij, en daar was het Blancx
en Yemax Claes Yemansen om te doen geweest.
Een enkel woord nog over de reformatie van Beveland. Er
is alle reden om aan te nemen, dat de toestand van de kerk op
dit eiland niet anders geweest is dan in de streken, waaromtrent
we voor weinige jaren zoo uitmuntend ingelicht zijn door de
uitgave van de verslagen van Kerkvisitatiën in het bisdom Utrecht
uit de 16de eeuw, door Van Eappard en Muller: nalatige
geestelijken, onverschillige lceken. Van dezen mogen enkelen door
de reformatie aangetrokken zijn, maar de aanhangers der nieuwe
leer waren hier minder talrijk dan elders. Toen de heeren Blancx
bij Alva op audiëntie gingen, mogen zij niet in verdenking
van ketterij gestaan hebben. De satisfactie waarborgde de hand
having van den katholieken godsdienst, en nog ongeveer anderhalf
jaar daarna is deze onaangetast gebleven. Een moeilijkheid rees
in 1578, toen in den strijd tegen don Jan bleek, dat de elect-
bisschop van Middelburg en diens ondergeschikten de partij van
dezen landvoogd hielden. Uitgaande van de veronderstelling dat
de Bevelanders en ook de heeren Blancx onverschillige katholieken
waren, moeten zij zoowel afkeerig geweest zijn van Gereformeerde
predikatiën als van de verscherpte priesterlijke tucht; nu de laatste
samengaan zou met een herstel van het Spaansche gezag, was het
uitgemaakt, tegen wie ze zich in de eerste plaats zouden stellen.
We moeten ons echter wachten voor de fout, die toen en nu zoo
