44
slechts een deel van het handelsverkeer richtte zich naar Middelburg
zelfstandig. Gansch anders daarentegen was het karakter der
tweede periode. Toen Antwerpen onder het gezag van den
Spaansehen koning was teruggekeerd en de Protestantsche koop
lieden hun energie, hun kennis en hun kapitaal naar het Noorden
overbrachten van de velen die zich te Middelburg vestigden,
is Balthasar de Moucheron wel de bekendste J) nam de
Arnestad haar erfenis over en werd een zelfstandig concentratiepunt
in het Europeesch verkeer. Nieuwe handelsgebieden bovendien
kwamen met Middelburg in contact; naast en boven liet verkeer
met Engeland, Frankrijk en Zuid-Europa, die in de vorige periode
zoo groote beteekenis hadden gehad, bracht nu de handel op
Oost- en West-Indië nieuwe welvaart in de oude stad.
Kan men aldus de handelsgeschiedenis van Middelburg in het
algemeen in twee groote tijdperken verdeelen, ook de eerste valt
in twee perioden uiteen. De oudste, waar wij ons hier verder
mee willen bezighouden, zou men met een enkel woord als de
stapelperiode kunnen karakteriseeren; zij loopt tot het begin der
15' eeuw, toen Middelburg door de verleening van een stapel
privilege haar streven bekroond zag. Toen dat stapelrecht even
na het midden derzelfde eeuw teniet was gegaan, brak de periode
van het Walchersch transitoverkeer aan. Maar terwijl ons voor
deze tweede periode een overvloed van bronnen ten dienste staat,
is het materiaal voor de eerste periode schaarsch. Een gelukkig
toeval deed ons echter een paar stukken van algemeene beteekenis
bewaard blijven, die ons een eenigszins afgerond beeld van het
economisch leven van Middelburg op een bepaald tijdstip vermogen
te schenken, nl. het privilege, in 1271 aan het Middelburgsche
koopliedengilde verleend, de in 1326 ontworpen accijnsordonnantie
en het makelaardij-tarief uit het begin van de 15e eeuw.
11e stad, omtrent wier economische structuur het gildestatuut
van 1271 ons als het ware een moment-opname verschaft, moet
reeds vóór dien een belangrijke ontwikkeling hebben doorgemaakt,
waaromtrent wij echter bijna geheel in het duister tasten 2). Het valt
1) Over hem, zie J. Ii. de Stoppklaar, Balthasar de Moucheron ('s-Grav., 1900).
2) De weinige gegevens, die ons omtrent de economische aangelegenheden van Mid
delburg vóór 1271 inlichten, zullen onder worden vermeld.
