77
westelijke ponton kan dan o. a. voor de provinciale stoombooten
dienst doen alsmede voor de motorboot van de Zuidhollandsche
Maatschappij tot redding van Schipbreukelingen. Bovendien kunnen
deze ponton en ook de beide andere pontons, wanneer deze in
de vergroote buitenhaven een andere ligplaats hebben gekregen,
gebruikt worden als aanlegplaats voor ongeregelde schepen, voor
sleepbooten en jachten.
Op de teekening behoorende bij het wetsontwerp zijn nog aan
gegeven een ontwerp voor een Marinehaven alsmede een ontwerp
voor een werfhaven met een havenkanaal van de buitenhaven
naar de werfhaven.
Dit laatste geeft mij aanleiding om nog een enkel woord te
wijden aan de werf van de Koninklijke Maatschappij „de Schelde".
Zooals wij gezien hebben was de dokhaven in de 18e eeuw
ingericht als ligplaats voor de Marinevaartuigen en tevens was
daar gevestigd de Landswerf.
Bij overeenkomst van 17 Juni 1875 werden de gronden, wateren
en gebouwen, behoorende tot die werf aan den heer Arie Smit,
scheepsbouwmeester te Slikkerveer, voor 99 jaren in erfpacht
gegeven voor het bouwen en herstellen van schepen, het maken
en herstellen van stoomketels en stoomwerktuigen enz.
üe groote bloei welken deze werf en machinefabriek in korten
tijd heeft bereikt en het groote belang dat Vlissingen, ja geheel
Walcheren en een groot deel van Zeeland bij deze inrichting
heeft, kan het best blijken uit het feit, dat het bedrijf in 1875
begonnen is met 18 arbeiders en dat thans 1800 a 2000 per-
sonen op de werf „de Schelde" werkzaam zijn, dat jaarlijks een
h twee millioen gulden aan arbeidsloon wordt uitbetaald, dat op
het eind van 1917 het totaal van de onuitgevoerde orders circa
15 millioen gulden bedroeg en voorts, dat het aantal inwoners
van Vlissingen van 9000 in 1875 tot ruim 20000 vermeerderd
is, terwijl nog vele arbeiders in Souburg en Middelburg wonen.
In 1913 werd het erfpachtscontract geheel gewijzigd en werd
o. a. het zoogenaamde „Eiland" aan de Schelde in erfpacht ge
geven. De overeenkomst betreffende het gewijzigde erfpacht
contract werd bij de wet van 1 December 1913 (Staatsblad
no. 433) goedgekeurd. Sedert is de fabriek weder aanmerkelijk
