31
van enkele huizen stond, Ter Hofstede genaamd Het dorp
Iletranchement of Oadsandria is gegroeid uit de versterkingen aan
het Zwin tusschen Marienkerke en Ter Hofstede, door Prins
Madrits in 1601 aangelegd en iu 1625 uitgebreid. In de wate
ring Zuidzande, reeds vroeg (de juiste tijd is niet bekend) aan
de zuidzijde van Kadzand aangedijkt, ontstond het dorp Zuidzande.
Kort na 1500 werd het dorp Nieuwvliet in den Sint-Janspolder
aan het Zwartegat gesticht. Het ging echter spoedig geheel door
het invloeiende water te niet en eerst anderhalve eeuw later is
het herbouwd in den meer oostelijk gelegen Grooten Sint-Anna-
polder. Ook een later verdwenen dorp Oostvliet wordt in de oude
stukken genoemd, maar van deze plaats is nagenoeg niets bekend.
Over Kadzand is veel geschreven 2) en de stof is nog lang
niet uitgeput. Wij zullen ons thans echter niet verder met het
landje bezig houden. Slechts voor zoover het in verband kan
gebracht worden met de Divina Commedia mocht het hier ter
spraak komen.
Ik hoop tegenover de meening van Gladstone en anderen te
hebben aangetoond, dat de juiste vertaling van Guizzante slechts
kau luidenKadzand.
1) Rijmkroniek van Melis Stoxb, edid. W. G. Brill, boek VII, vers 1125.
2) Zie in het algemeen A. J. van der Aa, Aardrijkskundig woordenboek dei-
Nederlanden, VI, 210 F. Nagtglas, Zelandia Illustrata, II, 513. Dr. J. de IIullu
heeft in zijn reeds genoemde Aanteekeningen (Archief Zeeuwsch Genootschap, 1915,
29) een nauwkeurige beschrijving gegeven van de veranderingen langs de noordkust
van westelijk Zeeuwsch-Vlaanderen tusschen 14 Lo en 1640. Zie ook Archief 1918,
105. Voor de rechterlijke instellingen van het Vrije van Brugge, ook wat de wa
terschappen betreft, zie men vooral J. H. Gosses, De rechterlijke organisatie van
Zeeland in de Middeleeuwen (1917), in welk werk terecht voortdurend de Zecuwsche
instituten met de Vlaamsche worden vergeleken. De rechtsbronnen van Kadzand
zijn uitgegeven door L. Gilliodts van Skveren, in: Coutumes des petites villes et
seigneuries enclavées flu quartier de Bruges, II, 1. Ilct archief van hét belangrijke
leenhof Kadzand berust in het Zeeuwsehe Rijksarchief (Rechterlijke archieven van
Zeeuwsch-Vlaanderen, nrs. 2308 vlg.).
Archief 1921. 3
