NIEUW GEVONDEN BRIEVEN
VAN JACOB CATS EN ZIJNE FAMILIE
door
Mr. A. MEERKAMP YAN EMBDEN.
De alom bekende Jacob Cats wordt weinig gekend, ondanks
of juist tengevolge van zijne buitengewone populariteit. Hij open
baarde zich immers in zijne werken, vooral in zijne berijmde
biographie en dit maakte, oppervlakkig bezien, eene beoordeeling
van zijn wezen al heel gemakkelijk. Zijne geschriften zijn voor
het meerendeel uiterst zinnelijk van inhoud en niettemin door
trokken van godsdienstige bespiegelingen. Daar nu het verstand
met zijne abstracties geneigd is niet het eene èn het andere maar
slechts het eene of het andere te laten gelden en des schrijvers
zinnelijke aanleg onmiskenbaar was, moest derhalve zijne vroomheid
geveinsd zijn. Slechts zelden werd gevoeld, dat uit de gepubliceerde
werken geene adaequate karakterkennis is te putten. Zoo maakt
b.v. Busken Huet in zijn bekende Gidsartikel (1863) over Cats
de opmerking „Het kost ons eenige inspanning om tot eene voor
stelling van zijne (Cats') persoonlijkheid te geraken, en het intrigeert
ons hoe hij zich mag hebben voorgedaan en welken indruk hij
mag teweeg gebracht hebben in de werkelijkheid". Korten tijd
later, in 1870, verscheen als boekwerk eene beschrijving van het
„Museum Catsianum", opgesteld door Jhr. Mr. W. C. M. de Jonge
van Ellemeet, die gedurende eenendertig jaren alle mogelijke
1) In eenigszins anderen vorm heeft deze bijdrage gediend als voordracht op het
Jubelcongres der Oudheidkundige cn Historische Federatie van België, gehouden te
Brugge in Augustus 1924.
