90
„de misdaadt oock. tot de doodt konnen worden geextendeerd."
Op deze wijze hoopte men, maar het was een ijdele hoop,
ontrouwheid der ambtenaren en particularisme te keeren.
Compositie over het bedrag van het verschuldigde recht.
Er was echter nog een andere compositie, welker ontwik
keling door de Generale Staten met nog veel meer angst
werd gadegeslagen. Het was de compositie over de heffing
zelve, een „afmaking" dus, tusschen de betreffende ambtena
ren en den koopman, waarbij deze minder belasting betaalde,
dan de wet feitelijk voorschreef
In deze „gematigde" wijze van heffing meende men mede
een middel te hebben, om den handel aan te moedigen en
den goedwilligen koopman te beschermen. In de practijk
werd het, naast één tot knoeierij door de ambtenaren, aller
eerst een middel in de hand van de verschillende Admirali
teiten om den handel te dirigeeren naar het eigen gewest.
En waar Zeeland daarbij uitteraard niet achteraan kwam,
zou ik onvolledig zijn, wanneer ik speciaal over deze com
positie niet afzonderlijk handelde.
Wat die compositie eigenlijk was, óf en in hoeverre zij
wettelijk geregeld was, óf en in welke gevallen men ze als
fraude beschouwde, daarover is bijna geen zekerheid te ver
krijgen.
Men ontvangt ter zake geheel denzelfden indruk als bij het
beschouwen van het strafstelsel en het commentaar dien
aangaande door de schrijvers gegeven,
Theorie en practijk zijn in 'élk geval met elkaar in fla-
granten strijd.
De wetgeving van de 17de eeuw stelt zich zoo beslist
mogelijk tegen de compositie, lagere heffing dan in de
placcaat-lijsten was voorzien, maar juist die in zeer besliste
termen telkenmale herhaalde vermelding bewijst, hoezeer zij
in de practijk wortel had geschoten.
Nog in 1687 (Gr. Plb. IV, blz, 1254) verbiedt een ook
reeds t.a.v. de compositie over straffen geciteerde resolutie
haar in de meest krasse termen, „siende het groote verval van
„de middelen of rechten onder de ressorten van de gemelde
„collegies ter admiraliteit" en verbieden „particulierlijck dat
„onder 't praetext van 't gebruick of praktijck sonder voor
tgaande Resolutie, ja buiten kennisse van H.H.M. praeten-
