93
aangreep, om den handel naar zich, in plaats van naar andere:
provinciën, te leiden.
En terwijl in Amsterdam en Rotterdam het middel in de-
eerste plaats in wettelijken (officieusen) zin tot hoogen.
bloei kwamen, buitte men het in Zeeland sneciaal tot on
wettig gebruik uit.
Omtrent het wettig gebruik moge ik eenige schrijvers die
daarover handelen citeeren.
In het overzicht van de dooi de Bronnenpublicaties aan
te vullen leemten der Nederlandsche geschiedenis (R.G.P..
's-Gravenhage, Martinus Nijhoff, 1904) zegt de Commissie
van Advies voor 's R.G.P. daarvan
„Nog zou deze uitgave moeten worden verrijkt met
,,lo. een bij eenstelling van al wat over de oogluiking bij de
heffing te vinden is. Dit is een hoogst belangrijk onderwerp-
„voor de kennis van den beperkten invloed der lamdsregeering
,,en voor die van haar handelspolitiek in het algemeen. De
„klacht dat oogluiking plaats had is honderdmaal herhaald,
„maar waar het op aankomt is de juiste kennis ten eerste,
„van de eigenaardige vaste vormen, waarin zij plaats had (en
„die zich tot een geheel stelsel hadden ontwikkeld), ten twee-
„de van de oogpunten, waaruit zij door de regeering, die:
„deze zaak volkomen kende, werd beschouwd.
„Van groot belang voor dit onderwerp zijn drie remon-
„strantiën, omstreeks het midden der 17de eeuw door den
„commies-generaal Joris Fortsen aan het admiraliteitscollege'
„te Amsterdam gericht. Zij berusten in het gemeente-archief
„aldaar.
„In de verzameling van der Hoop bevindt zich een derge
lijk stuk uit de tweede helft der 18e eeuw."
In de belangwekkende, hiervóór reeds herhaaldelijk geci
teerde brochure „Verhandeling over dén Geest van het Plak
kaat 1816", zegt de schrijver, „dat de usuances door de fis-
„caals te Amsterdam en Rotterdam Bo'reel1) en C. D,
Denick ingevoerd, „ten dienste der Commercie, naar plaat
selijke omstandigheden, bijna eene volledige kracht van wet
„bekwamen „wij bedoelen hier de aangaaf van koopman
schappen op rekwesten tot weging der kwantiteit te Amster-
1) Zie over dezen en diens zoon Ree. Zeesaaken deel 10, blz. 327,
deel 11, blz. 273, deel 12, blz. 63 en Bijdr. en Meded. van het Historisch).
Genootschap, 50ste deel, blz. 321.
