94
.„dam enz., welke vervolgens overgingen tot rekwesten van
„tauxatie der kwaliteit, en de visitatie."
En Gogel (Mem. en Corr., blz. 116) licht toe, wat een en
ander eigenlijk inhield „Men hield het beginsel van „leven
en laten leven" in het oog bij de wijze van aangeven en de
oogluikende afwijking door middel van zgn. requesten van
tauxatie en weging, waardoor zelden meer dan een derde,
ja zelfs wel eens een vijfde in 's Lands kassen kwam. Hierbij
werd niet gesmokkeld's Lands ambtenaren wogen het goed
of schatten het gewicht en de waarde werd buiten den koop
man om geregeld." Sickenga, Gesch. Ned. Belastingen II.
blz. 74, die achter de woorden „niet gesmokkeld" een vraag-
teeken plaatst, roepc (na Gogel, blz. 116 te hebben geciteerd,
waar deze mededeelt, dat het hem, die eerst koopman was,
slechts ééns was gebeurd, dat men boven de waarde getaxeerd
had en hij het toen daarbij natuurlijk niet liet blijven) uit
„Drie ten honderd volgens tarief was dus inderdaad slechts
„één. Men „leefde en liet leven"
Dat een en ander gedoogd werd is blijkens hetgeen
Scheltema, Gogel en van Rees, blz. 209, daaromtrent mede-
deelen hieruit te verklaren, dat men de convoyen en licen-
ten niet voluit als belastingen beschouwde1), doch die hef
fingen middellijk, door de wijze van heffing, tot bescherming
van den handel aanwendde1].
1) Die overtuiging bet komt mij voor, dat latere schrijvers Schelte
ma wel wat lichtvaardig hebben gevolgd heb ik, na uitgebreide
studie van het Groot-Placcaatboek, niet meegedragen. Tal en tal van
provinciale voorschriften over de g e m e e n e middelen (de accijn-
.sen) handelende, geven der. pachters wel degelijk het recht in verschillen
de gevallen te composeeren over de heffing. En waar t.a.v. de con
voyen een uitdrukkelijke bevoegdheid niet is gegeven, ja zelfs com
positie verboden werd, is zij voor de gemeene middelen
g er eg e 1 d.
Vgl. b.v. Heiland' Gr. Plb. I, blz. 1654 Ordre tegen de Com
positie van 1636, vernieuwd in 1641 in denzelfden zin Gr. Plb. I, blz.
1758. van 17 Maart 1633; Gr. Plb. I, blz. 2244, PI. 11 Juli 1648
II, blz. 2562, 4 Nov. 1659, II, blz. 2543, 14 Juk 1657, 19 Maart 1659,
II, blz. 2602 (Placcaat houdende verbod van compositie zoo over de hef
fing als over de straffen) van- 20 Febr. 1660, III, blz. 799, 18 Juli
1675, 18 Sept. 1677, 11 Maart 1723, Gr. Plb. VI, blz. 901.
Zeeland, Gr. Plb. III, blz. 1102, Placcaat tegen de menigbvuldïge
gepractiseerde fraude in 't stuck der Gemeene Middelen van 24 Maart
1664 „Dat de respective Bailluws en Officieren, veel min haar schouten
„en dienaers, voortaen niet en sullen vermogen te composeren over
