95
De consideransen aer opvolgende placcaten vanaf 1597
houden in, dat zij werden uitgevaardigd ,,ten dienste van den
Lande, ,,tot vermeerdering van den Koophandel en neeringe
,,en verschooning van den opregten koopman". Het principe
was hard tegen de sluikers, maar zacht tegen hen, die regel
matig aangaven.
Dat intusschen deze manipulaties ook toen ter tijde, als
het er op aan kwam wel als frauduleus werden gevoeld, kan
blijken uit het door van Dillen (Ec. Hist. Jaarboek deel 3,.
blz. 103) gepubliceerd Request (Port. Requesten Gemeente
archief Amsterdam No. 573) van Graanhandelaren te Am
sterdam van 1686.
Het kan meteen een goed inzicht geven in hetgeen toen
alles onder „Compositie" doorging en op welke wijze men
zich diets maakte, dat dit geen smokkelen was. 1
„eenigbe contra ventje, ghepleeght in 't stuck van de ghemeene middelen,,
„dan ten overstaan van C o m m i s s a r i s s e m van
,,d e respective Gerechten', dacrtoe speoiaai
,.g e c o m m i t t e e r t, cp poene niet alleen van nulliteyt van
„de voorsz. compositie en verbeurte van de genoten penningen, maar
„oock op de boete van gelijcke somme te rekenen de eerste helft ten
„profyte van den aanbrenger, en d'andere helfte van de gemeene zaak.
Gr. Plb. III, blz. 824. In de ord. op den impost van inkomend graan
van 1659 wordt in 1679 deze zinsnede ingelascht
,,d>ie -bij o n g h e o o r 1 o o f d e en bij de ordonnantiën niet.
„g h e p e r m i 11 e e'r d e compositie het recht var; voirs; midrie, u
„het geheel niet hebben betaald, boven de poenen en boete dn deze
„particuliere ordonnantie uitgedruckt, mede vervallen in de poenen en
„boeten vervat in 't gemeene placcaat op den opheven van de gemeene
„landtsmiddelen".
Dezelfde woorden komen voor in tal van andere speciale ordonnantiën.
1) Het request luidt, voor zoover hier van belang, als volgt (spatiee
ring van- mij)
„(1) Geven met behoorlijke eerbiedigheyt te kennen de ondergeschreven
„koopluyden, handelende in granen, alle borgiers ende inwootiders deser
„stede, dat sij, supplianten, hebben ondervonden dat de goederen en
„coopmanschappen, van buyten inkomende, welke alhier ter convoye bij
„de mate en gewigte moeten werden aengegeven, enige jaren herwaarts,
„i n dier voegen aengegeven sijn geworden, dat.
„d e 1 o s c e d 'U I 1 e o omtrent een s e s d e part m in-
„der quamen te contineren dan de waarde
„ofte mate van deselve goederen effective quame te bedragen,
„sonder dat (voor sooveel hun, supplianten, bekent is) enige goederen,
„in dier voege aengegeven, door de commisen ter recherche aengehaelt
„geworden sijn.
