X
Willem I met helm en opgestoken zwaard. Dateering dus ruim
(genomen 13e eeuw." Hier heeft men dus een reden om de
gevonden Ibaksteenen graven in de 13e eeuw te dateeren. Het
formaat der moppen verzet zich geenszins tegen deze datee-
jring. Vgl. F. Vermeulen, 1928, Gesdh. Ned. Bouwk. I, 274.).
De bodem in het eerstgenoemde graf bestaat uit kleinere
moppen dan de wanden. Bedenkt men nu, dat in den regel
(met uitzonderingen kleinere baksteenen jonger zijn dan de
groote formaten, dat in de naastliggende grafsteden geen
bodem gevonden is en dat de tufsteenen siarcophagen uilfc de
lie of 12 eeuw (Musea te Middelburg en Utrecht) evenmin
een steenen vloer hebben, dan heeft men aanleiding tot de
veronderstelling, dat het beschreven graf in de 13e eeuw ge
metseld en gebruikt is zonder steenen bodem, doch later ge
ruimd en wederom gebruikt, nu met een nieuw erin gelegden
vloer van iets kleinere steenen, met het kruis aan het hoofd
einde en idle losse siteenen aan het voeteneinde. Deze hypo
thetische voorstelling geef ik gaarne voor beter.
A. E. van Giffen, 1926, Vrije Fries 28, 105 s-qq. geeft be
schrijving en afbeelding van een grafstede, bestaande uit
groote baksteenen, gevonden Smalle Ee Smallingerland,
Friesland), 'thans in Friesch Museum te Leeuwarden.
Tot goed begrip van de situatie der graven ontleen ik eeni-
ge gegevens aan de „Voorloopige Lijst der Monumenten in
Zeeland" (Utreohlt 1922) p. 276 De Ned. Herv. kerk te
Waarde is een baksteenen gebouw uit het laatste kwart der
14e eeuw, oorspronkelijk kruiskerk met zijbeuken en West
toren. Schip met Noordelijken zijbeuk, Noord-arm en koor
zijn in 1589 afgebrand en niet herbouwd, waarna de Zuid-
beuk aan de Noordzijde gesloten is door de vlakken tusschen
de kolommen dicht te metselen. Men ziet de rij pijlers, die
eertijds den Zuidelijken zijbeuk van het middenschip scheid
den, thans in den Noordelijken buitenmuur van de huidige
kerk. De kerk bestaat nu dus uit een aan Oost-, Noord- en
Westzijde vrijstaanden toren, een langs den toren doorge
trokken schip (oorspronkelijk Zuid-beuk), met Zuidelijken
dwarsarm (thans consistoriekamer) en koor en een in het
midden der 17e eeuw tegen den Noordelijken muur van den
dwarsarm aangebouwde grafkapel.
Tot zoover de mededeelingen van de „Voorloopige Lijst",
die om verschillende redenen niet geschikt was om letter
lijk -te oiteeren. De tegenwoordige kerk is -dus een rest van
