HET SPEL VAN DE STATHOUWER,
MEDEGEDEELD DOOR
D. A. POLDERMANS.
Toen ik op zoek was naar bi zonderheden over de Schuttersgilden
op het platteland van Zuid-Beveland, kwamen me een paar hand
schriften onder het oog, die, hoezeer ook op vele plaatsen beschadigd,
toch nog genoegzaam leesbaar waren om mijn aandacht te trekken,
't Waren een paar tooneelspelen uit den tijd der rederijkers. Eén
ervan wil ik hier nader behandelen.
Het is de bekende geschiedenis, waarvan Boxhorn in zijn Kroniek
van Zeeland melding maakt als volgt
„Ten tyden als Hertoch Kaerle uijt de Landen van Hollandt
ende Zeelandt was, ist ghebeurt dat sijn Stadthouder van Zeelandt,
een man van edelen Iraijse, ende die seer geacht ende bemint was
bij den Hertoch, sich schandelijck verliep, ende verliefde op een
1) Het verhaal komt niet voor in de Reijgersberg-editie van 1551, wel in
Boxhorn-Reigersberg, editie 1634, blz. 282; editie 1644, blz. 282 (deel II).
Zie verder: Pontus Heuterus, Opera historica, 1643, blz. 130Barante, Histoire
des dues de Bourgogne, IX, blz. 200.
Cats, Self-Strijt. Tweede Geschiedenisse. Barante en Reygersberg gebruikten beide
Pontus Heuterus als bron.
Het thema is vrijwel internationaal. Hetzelfde verhaal vindt men in Duitschland,
Engeland, Frankrijk, België, Italië, Spanje, Portugal en Hongarije, zij het ook niet
steeds op naam van Karei den Stoute. Men treft het aan bij Augustinus, Sebastian
Franck, Hans Sachs, Shakespeare (Measure for Measure) en Lope de Vega. Italiaansche
volksliederen en ook Spaansche behandelen deze stof. Het feit zelf is niet uitsluitend
1
