83
Fransch-Bretonsch, maar ook uit algemeen oogpunt, voor de
Middelburgsche handelsgeschiedenis echter zijn de kwesties,
die zich naar aanleiding hiervan voordoen, van minder ge
wicht. Hier meenen wij te mogen volstaan met de mede-
deeling, dat de oudste dezer cherte-partijen aanvankelijk
nog gesteld in het Gasconsch vermelden, dat zekere hoe
veelheid wijn door kooplieden in de Girondestad was geladen
om die te voeren naar Sluis in Vlaanderen of Middelburg
in Zeeland, soms ter keuze van den schipper, somtijds van den
koopman-bevrachter, tegen een overeengekomen vrachtprijs
de gewone reductie werd bedongen, dat 21 vaten zouden
worden gerekend voor 20 en bepaald, dat betaling der vracht
zou geschieden 21 dagen 1) na ontlading der karveel en. Of dit
alternatief in de destinatie als aanwijzing is op te vatten van
de naflikkering der aantrekkingskracht, die Brugge op het
einde der 15e eeuw nog op de Bretonsche schippers zou heb
ben gehad, dan wel of andere factoren hierbij een rol hebben
gespeeld, is moeilijk uit te maken') vast staat evenwel dat
in de 16e eeuw, met slechts twee uitzonderingen 3), uitsluitend
op Middelburg of Arnemuiden werd bevracht. En anders
dan in de zoutvaart kan worden geconstateerd, waar, althans
in de 15e eeuw, Bretonsche schippers als (mede)bevrachters
optreden4), komt in de wijnvaart de positie der Bretons niet
boven de rol van zich verhurend vrachtschipper uitvaak
wordt met name gestipuleerd, dat de „fortune de mer ou de
guerre ou autrement' voor rekening zou komen van den be
vrachter5), die zijn goed somtijds zelf vergezelt6). Merk-
1) Soms wordt de termijn ook op 14 dagen of 31 dagen gesteld.
2) Ook andere alternatieven worden genoemd, bv. Picardië, Vlaan
deren of Zeeland, of Engeland, Sluis of Middelburg.
3) NI. MorlaixMiddelburg (Sneller en Unger, Bronnen no. 682)
en LondenMiddelburg (t.a.p. no. 711).
4) Sneller, Walcheren p. 94.
5) Een enkele maal komt het risico voor rekening van den be
vrachter. zie bv. Sneller en Unger, Bronnen nos. 251, 282.
6) Ging deze niet mee, dan geschiedde de verkoop ter bestemmings
plaats vaak door een gemachtigde van den koopman, en niet door den
schipper. Zie bv. t.a.p. nos. 473, 530.
