93
burg af te troggelen1). En evenals dertig jaar tevoren het
geval was geweest, speelde ook nu hun wensch, de aan
gevoerde wijnen aan boord te mogen verkoopen2), een rol.
Zooals Antwerpen, zich baseerend op betrekkelijke bedrijfs-
vrijheid, het won van het aan de middeleeuwsche traditie
zich vastklampende Brugge, evenzoo speelden Middelburg's
concurrenten moderne beloften van vrijheid tegenover de aan
de Arne gehuldigde meer conservatieve denkbeelden uit.
De voornaamste produkten van het Spaansche verkeer
waren ijzer en wol, zuidvruchten en wijn daarnaast, doch
van minder belang, weed, olie en aluin.
Het Spaansche ijzer was in de late Middeleeuwen be
roemd3), en ongetwijfeld heeft de uitvoer ervan ook naar
Walcheren beteekenis gehad, doch merkwaardigerwijs bieden
onze bronnen hierover slechts schaarsche gegevens. De anke-
ragelijsten, en evenzoo de rekeningen van den invoer, noemen,
voor de 16e eeuw, slechts enkele ladingen ijzer4) ook de
andere aanwijzingen zijn weinig talrijk5). Toch stelden reeds
in 1456 wet en raad een ordonnantie vast „upt wercken ende
hantieringe van den Spaenschen ysere, dat voir Arnemude
comt ende voirt in Middelburch gebracht, gewroocht, ghehan-
tiert of geweghen wort" 6), hetgeen het belang van dit bedrijf
genoegzaam aangeeft. De ordonnantie zelf geeft een typisch
voorbeeld der middeleeuwsche bedrijfsregeling, waarop wij
later in ander verband nog zullen terugkomen.
Eenigszins anders is het gesteld met de wol, sinds de
1) Bronnen III p. 378 n. 2. Ook in 1511 was men te Middelburg
voor verlokking van dien kant bevreesd geweest, zie t.a.p. nos. 440, 441.
(In no. 440 is het abusievelijk genoemde Biscaye te vervangen door
Andalousië). 2) t.a.p. no. 592.
3) Het Débat des héraulx d'armes de France et d'Espagne (aange
haald bij Schanz, Englische Handelspolitik I p. 270 n. 7) vermeldt
The best iron that there is, is the iron of Biscay of Spain, since it
bends and does not easely break.
4) Bronnen III p. 829831.
5) t.a.p. no. 310 Sneller, Walcheren p. 96.
6) Bronnen III no. 218.
