210
eene pauselijke bul voor het Mariaklooster te Middelburg
bevestigt. En inderdaad bestaat er eene tweede dergelijke
bul, eveneens van 26 Augustus 1401. Het oorspronkelijke
stuk berust nog steeds in het abdijarchief 1
Bij dit charter geeft paus ,Bonifacius IX aan den abt het
recht om in het klooster en de daaronder ressorteerende
kerken en geestelijke plaatsen de priestergewaden enz. te
zegenen, de kelken te wijden, de kerken en kerkhoven te
zuiveren en de lagere orden te schenken.
Het komt mij voor, dat de beide gelijkgedateerde oorkonden
onverbrekelijk samenhangen en elkander aanvullen. Dat haar
inhoud niet in één stuk vereenigd is, zal berusten op de
kanonieke onderscheiding tusschen de potestas ordinis, de
macht tot het verrichten van sacramenteele handelingen, en
de potestas iurisdictionis, de regeeringsmacht2). Mèt de
jurisdictie ontnam de Paus ten opzichte van de abdij aan den
bisschop eenige voorbehouden rechten, iura reservata, behoo-
rende tot de bisschoppelijke potestas ordinis 3en schonk
die aan den abt van het klooster.
Het is dus waarschijnlijk, ja zoo goed als zeker, dat het
sterk geschonden concept de bisschoppelijke bevestiging van
het in het abdijarchief bewaarde charter d.d. 26 Augustus 1401
heeft ingehouden, ter aanvulling van de erkenning der
exemptie uit de jurisdictie van den bisschop.
II.
Dat de abdij den bisschop verzoekt uitdrukkelijk een haar
door den Paus geschonken voorrecht te erkennen en te be
vestigen. is iets zeer eigenaardigs. Een tweede voorbeeld
daarvan is mij niet bekend. Het opmaken van de besproken
concepten moet dus eene bijzondere oorzaak hebben gehad.
Welke deze oorzaak was, is wel te begrijpen. De ontdekte
stukken belichten een allermerkwaardigst tijdperk van onze
geschiedenis. Het is even schilderachtig als verward, even
1) Fruin, a. w„ blz. 42, no. 9.
2) Zie voor deze onderscheiding Heiner, a. a. Orte, S. 157,
3) Zie Heiner, a. a. O., S. 295.
