3
vervangen na 1858 werden de koffie-veilingen der Neder-
landsche Handel-Maatschappij (in zeker opzicht de voort
zetting der Oost-Indische Compagnie), voor Middelburgs
bloei in de tweede periode naast den slavenhandel van zooveel
belang, niet langer aldaar gehouden in 1878 ging de Mid-
delburgsche Wisselbank, opgericht in 1616, eindelijk teniet.
En aan het langzame herstel van het economisch leven van
Nederland na het midden dier eeuw had onze stad geen deel.
Zooals reeds werd opgemerkt, vertoonen de beide perioden,
waarin men de handelsgeschiedenis van Middelburg kan
onderscheiden, een geheel verschillend karakter. Tengevolge
van haar ligging aan het kruispunt van wegen, waarlangs
het toenmalige inter-Europeesche handelsverkeer naar de
Scheldedelta convergeerde, zich concentreerende te Brugge
eerst, in Antwerpen daarna, is Middelburg gedurende de
eerste periode a.h.w. als de voorhaven dezer emporia te be
schouwen slechts een deel van het handelsverkeer richtte
zich naar Middelburg zelfstandig. Gansch anders daarentegen
was het karakter der tweede periode. Toen Antwerpen onder
het gezag van den Spaanschen koning was teruggekeerd en
de Kalvinistische kooplieden hun energie, hun kennis en hun
kapitaal naar het Noorden overbrachten van de velen die
zich te Middelburg vestigden, is Balthasar de Moucheron
wel de bekendste nam de Arnestad een deel van zijn
erfenis over, en werd een zelfstandig concentratiepunt in het
Europeesch verkeer. Nieuwe handelsgebieden bovendien kwa
men met Middelburg in contact naast en boven het verkeer
met Engeland, Frankrijk en Zuid-Europa, die in de vorige
periode zoo groote beteekenis hadden gehad, bracht nu de
handel op Oost- en West-Indië nieuwe welvaart in de
oude stad.
Het oudste tijdperk valt op zijn beurt mede in twee ver
schillende perioden uiteen, waarvan men de oudste, tot het
midden van de 15e eeuw, met een enkel woord als de stapel
periode zou kunnen karakteriseeren, gelijk men de tweede,
na het teniet gaan van het moeizaam verkregen stapelrecht,
de periode van het Walchersch transitoverkeer zou kunnen
