13
schen te dwingen, hun uitwijking naar het dichtbij en gunstig
gelegen Middelburg aan die stad een, althans tijdelijk, voor
deel. Want meestal keerden de kooplieden vooral de
Schotten, maar ook wel de Hanzeaten en anderen hebben
die dwangmiddelen gebruikt weder naar het spoedig murw
geworden Brugge terug.
Terwijl dus Middelburg s bloei in de middeleeuwsche pe
riode vrnl. te danken is aan het feit, dat het met Arnemuiden
en de daarvoor gelegen reede a.h.w. de voor- of doorvoer
haven van Brugge en later van Antwerpen is geweest,
daarnaast heeft het, naast de zooeven genoemde meer tijde
lijke vestigingen, toch ook zekere zelfstandige aantrekkings
kracht op de vreemde schippers en kooplieden uitgeoefend.
Zooals nog in bijzonderheden uiteen zal worden gezet, was
in de Me eeuw de Engelsche wol- en lakenstapel hier inter-
mitteerend gevestigd voor een wijnhandel werd het in de
16e eeuw de groote stapelplaats in deze streken, en ook voor
andere artikelen, bv. zout, ontwikkelde het eigen beteekenis.
Twee bronnen zijn het, die ons omtrent het oudere Middel-
burgsche handelsverkeer vrij uitvoerig inlichten, nl. de ont-
werp-accijnsordonnantie van 1325 1en het makelaardijtarief
uit het begin der 15e eeuw2). Kent de eerste verschillende
soorten van laken en wol, van wijn en bier, bontwerk en
kramerwaren, het makelaardij tarief is omtrent de laatste veel
uitvoeriger uit deze bron wint men in sterke mate een
indruk van de universaliteit, die het Middelburgsche handels
leven, van hoe betrekkelijk geringen omvang het nog maar
was, reeds toen bezat3). Merkwaardig is dit stuk ook omdat
het ons met een geheel andere groep van waren doet kennis
maken, dan wij tot nog toe aantroffen. Het zijn vrnl. de
produkten van Zuid-Europa en van den Levant, die hier naar
1) Bronnen II, no. 108. 2) Bronnen III, no. 122.
3) Het is van belang dit tarief te vergelijken met de enumeratie der
landen, ..desqueux les marcliandiscs viengnent a Bruges" uit het laatst
der 13e eeuw zie H.U.B. III. p. 419 n. 1. Zie ook tolrol van 1304,
t.a.p. no. 624.
