125
2e. uiterwaarden langs de Hollandsche rivieren.
3e. hooge gronden langs de Zeeuwsche kust of in de
Zeeuwsche wateren, die alleen bij de allerhoogste vloeden nog
onderliepen, maar gewoonlijk droog bleven.
Deze gronden stonden echter vanzelf niet op de steenrol,
daar ze immers niet tot den polder behoorden. Ze behoorden
oorspronkelijk tot het overambacht. Schot behoefde er dus
niet voor opgebracht te worden, dijklasten ook niet, water
penningen misschien hier en daar die partijen op de geest
gronden, die bij de afwatering der aangrenzende polders
belang hadden. Het is onze overtuiging, dat, wat Schouwen
betreft, zich een zoom van ,,hey" om dit land bevond in den
vorm van geest-gronden en heel hooge schorren, ook langs
de Gouwe. Deze „hey" werd zooveel mogelijk intensief benut.
Ze zal gediend hebben voor een beetje landbouw op de geest
grond, voor weideland daar en langs de Schelde en de Gouwe,
voor moerland ten dienste van de selneeringe, voor steen
bakkerij (bijv. bij Zierikzee). Op die moerneeringe en dat
selbernen moeten we even den nadruk leggen. In de Middel
eeuwen was Zeeland de groote zoutleverancier van Neder
land. De zoutbereiding en zouthandel was daar toen een
machtige economische factor en het is te begrijpen, dat men
de grondstof daarvoor voornamelijk ontleende aan de buiten-
dijksche gronden en dat men volstrekt geen haast maakte met
het inpolderen van die landzoomen. Ofschoon we er het bewijs
niet voor hebben, tenminste niet het directe bewijs, zijn we
overtuigd, dat men bij inpolderingen zulke zoomen opzettelijk
vormde door den dijk ver achteruit te leggen.
Het is nl. opmerkelijk, dat 1500, dus omstreeks den tijd
dat het moeren verboden werd, tal van die smalle randpolders
zijn ingedijkt. Zoutindustrie en zouthandel bestond bijvoor
beeld te Reimerswaal, Bergen-op-Zoom, Tholen, Scherpenisse,
St. Maartensdijk, het Borselsche Monster, Zierikzee, Vlis-
singen. Axel enz. enz. Die Zouthandel was het ook, die de
vorsten er toe bracht, aan tal van kleine plaatsen tolvrijheid
te verleenen, zoo bijvoorbeeld St. Maartensdijk in 1357. Ook
werd ongetwijfeld de grond van de „hey" gebruikt om er
Archief 1938
8
