34
land.1) En men richtte zich in de 14de, meer nog 15de eeuw,
geleidelijk op Frankrijk, Spanje, Engeland en Schotland en
de landen van het Noorden. En toen de, door de Smet in zijne
(in Bull. Ac. R. etc. verschenen) bekende studie (over voor
spoed en verval van Brugge) behandelde verzanding van het
Zwin plaats greep2) en deze stad daardoor, en mede door haar
aandeel in de twisten in het Vlaanderen van het voorlaatste
decennium der laatstgenoemde eeuw als stapelplaats van den
Schotschen handel onttroond werd, was, gelijk Calais dat
1) Zie H. van Oordt, ,,De havens van Walcheren", in: Archief
Zeeuwsch Genootschap 1919, 53 vlg. inzonderheid bl. 58 vlg. Vergelijk
die studie (met bijgaand kaartje en verwijzing ook naar Sneller's proefschrift
Walcheren in de 15de eeuw", ook in onzen tekst geciteerd) ook voor
Arnemuiden, Middelburg en Vlissingen, van belang echter niet minder voor
de bespreking, gelijk bij Sneller, ook daar (bl. 5455) van de voornaamste
handelswegen, die in de middeleeuwen bij Walcheren samenkwamen. Ook
bij Sneller vindt men al die Zeeuwsche vaarwaters op het kaartje aan
gegeven. Voor Middelburg speciaal nog de studie van Dr. W. S. linger,
,,De economische ontwikkeling van Middelburg vóór den Bourgondischen
tijd", al reeds eenmaal aangehaald uit het Archief Zeeuwsch Genootschap
1918. Zie echter voor belangrijke wijzigingen de studie van denzelfde,
Middelburg als handelsstad (XlIIe tot XlVe eeuw)inArchief Zeeuwsch
Genootschap 1935, bl. 1176, met de daar, vooral voor het (langzamer
hand in verval rakende) stapelrecht dier stad belangrijke literatuur, ver
meld op bl. 4 vlg. Daar ook over den voortdurenden concurrentiestrijd
tusschen Veere en Vlissingen. Zie vooral bl. 12, 15, waar, als bron, ook
verwezen wordt naar de Zeeuwsche rentmeestersrekeningen. Ook op
Brugge wordt herhaaldelijk gewezen als mededinger, met name als wol
stapel, ook van Dordrecht (te Middelburg 1388 opgeheven ten bate van
Calais). Op de handelsrelaties van die plaatsen men denke hier in het
algemeen aan de oudtijds vermaarde ,,Walchersche reede" kan ik
uiteraard in mijn studie niet uitvoerig ingaan daarvoor zij naar deze en
nog nader aan te halen studies van Sneller, van linger e.a. verwezen.
Slechts zij hier nog nadrukkelijk de aandacht gevestigd op wat ook door
laatstgenoemde t.a.p. bl. 4344 wordt opgemerkt betreffende de vooi
Middelburg zoo gevaarlijke machtsaspiraties van den heer van Veere
,,den machtigen vasal uit het huis van Borssele, die zich de evenknie
schier waande van den landsheer en wiens hulp hij in ieder geval vaak
noodig had" etc. en die ook den landsheer wel heeft tegengewerkt, daarom
juist Middelburg in den regel gunstiger gezind. Zie ook lingers „Bronnen"
(in de R.G.P.), meermalen aangehaald.
2) Ook plaatsen in het tegenwoordige Z. Vlaanderen als Sluis, maar
verder vooral Cadzand, voorhavens van Brugge, zijn in dien achteruitgang
daardoor meegesleept.
