75
Oostman, Brakman, Hellerman, Dortsman, IJzeren Man. Mal-
land (voor Manland), Manee, Mannesee en in tal van samen
stellingen waarschijnlijk, die ons niet overgeleverd zijn, maar
die we nog wel zullen kunnen vinden.
Dit wordt overtuigend bewezen door het bestaan van de
namen ..Dortsdijk" en „Dortsman" en door de namen „Ver
brande Man, Oude Man en Moerman" logisch naast elkaar
te plaatsen.
Daar de „mannen" alle buiten het poldercomplex lagen en
onverkaveld waren en grootendeels onbereden (behalve dan
de versche haymanne, die echter als oningedijkte gronden
ook „overambacht" bleven, daar pas na 7, 14, 21 of 28 jaren
„berijdens" na inpoldering schot werd geëischt), stonden
zij niet op de steenrol en waren niet aan ,,'s graven schot"
onderworpen en dus ook niet aan dijkgeschot de versche
haymanne genoten hun bescherming van de duinen, de zoute
lagen buiten den dijk. Hier en daar eischte men van de
„versche haymanne" wel waterschot of waterpenningen, daar
zij bij een goede afwatering belang hadden, zooals ons be
kend is van de Goereesche „haemeten". Later werd door
menigvuldige oorzaak, het oude recht der haymanne, zooals
haast met alle andere oude rechten geschiedde, op zeer ver
schillende, zeer gedifferentieerde wijze doorbroken. Hoe dat
gegaan is, zou een afzonderlijke, zeer diepgaande studie
eischen in oude archieven. Deze studie zou voor de geschie
denis onzer provincie van zeer groot belang zijn, want onge
twijfeld zou men daarbij gegevens verkrijgen, die ook in ander
opzicht van belang zijn. Een voorbeeld van dit doorbreken
van het oude haymansrecht, om schotvrij te zijn, vinden we
in 't geen met den hayman bij Middelburg 1530 is geschied.
Het Latijnsche „manere" „verblijven, wonen", is nog niet
misplaatst voor de „versche haymanne", die bewoonde land-
bouwcomplexen waren achter de duinen en voor de „mannen"
of „heydijken". die „bewoonde moeren" waren. De grond-
beteekenis steekt daar nog in, vooral daar het feitelijk be
woonde gebieden waren, te midden van groote onbewoonde
gebieden, nl. bij de „versche" de omgevende „heide", bij de
