34
betrokken. Alleen een zeer klein ambacht ten N. van Noord-
wijk, dat pas in de 15de eeuw ontstaan is, nl. Langeveld,
omvatte alleen ,,het dorp en de heij "1), zooals het heet,
d.w.z. huizen, een klein kerkje en wat duinen en geestgrond er
omheen, maar vormde de eenige uitzondering. Pas in 1388
werd de vischafslag van Katwijk aan den Rijn naar Katwijk
aan Zee verplaatst, de bekende „Brêeloftsakkers" bij Noord-
wijk ontstonden pas door afzanding in de 15de eeuw, Noord-
wijk aan Zee verschijnt eerst in 1490 in de grafelijke reke
ningen en uit een charter van 1272 blijkt, dat de Haarlemmer
hout zich toen nog tot voorbij Noordwijkerhout uitstrekte.
Dit zijn slechts enkele feiten, die echter uit de plaatselijke
geschiedenis met een ontelbaar aantal andere zouden zijn te
vermeerderen. Dit proces van inbeslagneming van den geest
voor economisch gebruik bleef doorgaan en is feitelijk ook nu
nog niet tot een eind gekomen en was in Zeeland, misschien
alleen iets vroeger ingezet, maar stellig van hetzelfde karakter
als in Holland2).
We hebben de haymanne uit het charter van 1229 dus te
beschouwen als boerderijen, als in cultuur gebrachte gronden
achter de duinen, en daardoor ontkomt men niet aan de con
clusie, het woord „man" op te vatten als „economisch gebruikt
stuk grond'want het veen van onder de duinen werd ook
veel voor „moerneringe" gebruikt en vaak was één persoon
tegelijk landbouwer en uitmoerder.
Deze opvatting is ook geheel in overeenstemming met de
beteekenis van „meet" in „haemete, hemethe", want wel zegt
Dr. T. op bldz. 77 van het Archief 1939 dat Sch. verkeerde
begrippen heeft over de vormgeschiedenis van „meet", maar
ik geef dit geenszins toe en zal dit ook volledig en uitvoerig
aantoonen. Voor „weide" treffen we in het Friso-Saksische
Groningen aan den vorm „meede", bijv. in Uithuizermeeden,
de Meeden, Meedhuizen. Aan dit woord beantwoordt het
1) Wij ontmoeten dus hier voor geestgrond ook weer het woord
„heij" (niet heide).
2) Denken we ook even aan Cats' ..Sorghvliet" en aan Huygens'
..Zeeweg" uit de 17de eeuw.
