XIV timgen der Welt in Sprache, Mythus, Religion, Philosophie und Wissenschaft zum Gegenstand haben, nennen wir Geis- teswissenschaften", aldus Erich Rothacker in het Handbuch der Philosophie1). Deze groep, zoo innig vervlochten met het leven van haar tijd, tracht den menschelijken geest in de verschillende stadia van zijn ontwikkeling, in steeds weer andere systemen, op wetenschappelijken vorm te brengen. Het is een boeiend schouwspel, vooral bij jongere wetenschappen, zooals socio logie en oeconomie, op te merken hoe telkens nieuwe gezichts punten een kring van gelijkgezinden rond zich weten te ver eenigen, hoe school na school zich vormt die, ieder een eigen onderdeel van het gemeenschappelijk probleem de centrale plaats inruimend, er alle naar streven een bepaald gebied van menschelijk leven, zoo volledig en nauwgezet mogelijk, in een net van begrippen te vangen. Hoe fel hun onderlinge strijd ook dikwijls moge zijn, hoe puntig en scherp de argu menten over en weer, toch blijft in al die tegenstellingen het bindend element praevaleeren, totdat het leven zelf de oude doelstellingen omverwerpt, de vroegere idealen met minach ting terugwijst en nieuwe goden in de harten der menschen opricht. Dan wordt de kloof met het jongste verleden zóó breed, dat de vertolkers van de nieuwe leer geen begrip, geen piëteit meer toonen voor wat een oudere generatie in heiligen eerbied bezielde. Dat dit geen rhetorische zinswending is, zal ieder, die met aandacht de wetenschappelijke literatuur der laatste tientallen van jaren heeft bijgehouden, mij toestemmen persoonlijk denk ik aan mannen als Othmar Spann en Hermann Schwarz, die ieder op zijn terrein als herauten den nieuwen tijd profeteerden, thans door ontelbaren gevolgd en ingehaald. Tegenover zóóveel geestdrift en een zich algeheel verliezen aan wat, sub lumine aeternitatis, toch slechts een facet weer geeft, een episode beteekent, schaar ik mij naast Theodor Litt, waar hij Schiller's waarschuwing in herinnering roept „Lebe mit deinem Jahrhundert, aber sei nicht sein Geschöpf, leiste 1) Logik und Systematik der Geisteswissenschaften.

Tijdschriftenbank Zeeland

Archief | 1944 | | pagina 14