JESUITENSTATIES IN ZEELAND,
DOOR
Dr J. KLEYNTJENS S. J.
In de Archives du Royaume de Belgique te Brussel (An
ciens inventaires des Archives de la Mission de Hollande.
Archives Jésuitiques Flandro-Belgique) bevindt zich als no.
1365 een ms., dat volgens de verschillende Jesuitenstaties der
Hollandse Missie alfabetisch geordende, opgave inhoudt van
op die staties betrekking hebbende brieven en bescheiden.
Deze inventaris ware weinig meer dan een curiositeit, indien
de hier beschreven stukken niet voor een groot deel verloren
waren, zodat de waarde der korte aanduidingen aanmerkelijk
gestegen is.
Wij laten hiervan, wat op de Zeeuwse Jesuitenstaties be
trekking heeft, met enige korte aantekeningen volgen.
Middelburg.
Aanvankelijk heeft slechts één Jesuit1de pastorale bedie
ning te Middelburg waargenomen. In de tweede helft der
XVIIe eeuw achtte Neercassel 2) het wenselijk er een tweede
missionaris, in dit geval een seculier priester, heen te sturen.
Dit blijkt uit de korte inhoudsopgaven van verschillende
stukken, die deel van dit archief hebben uitgemaakt en op
de statie Middelburg betrekking hadden. Bij brieven van
28 Oct. 1664 en 9 Jan. 1665 hebben verschillende Katholieken
van Middelburg zich tegen toelating van een tweede ziels-
zorger verzet. Vermoedelijk waren deze brieven aan Neer
cassel gericht en waren de in het onderhavige archief
aanwezige stukken dus copieën, doch voor zover ik heb
kunnen nagaan zijn zij onder de „ingekomen stukken" van
Neercassel niet te vinden (vgl. Bruggeman, Inv. archieven
metropolitaan kapittel, p.p. 166 e.v.). Deze verzoekschriften
hebben echter niet mogen baten er heeft zich ook een seculier
priester te Middelburg gevestigd. Bij Bruggeman vond ik
1) De eerste Jesuit was Nicolaas Romaeus (Romeyns) in 1604, die
behalve over Middelburg de zielszorg over geheel Walcheren had, waar
geen enkele priester was; cf. A.U. I. 320; B.H. XIV, 118.
2) Vicarius apostolicus, zie Ned. B.W. 4, 1019.