54
De twee jaar geleden verschenen historische roman van
Annie RomeinVerschoor, Vaderland in de verte (1948),
heeft in brede kring een diepere kijk op het leven van Hugo
de Groot gegeven, dan de meesten onzer tot dusver bezaten.
Een der verdiensten van dit boek is, dat het ons de toch altijd
wat abstracte figuur van deze eenzame als een levend mens
voor ogen stelt. De kritiek heeft, niet zonder recht, opgemerkt
dat de schrijfster aan Maria van Reigersberch meer recht heeft
laten wedervaren dan aan haar man. Inderdaad heeft Annie
Romein zowel het kleine meisje in haar onbezorgde spel als de
beredderende moeder en huisvrouw in haar zorgenvolle leven
met een warmte en een gloed getekend, waardoor deze figuur
een eigen leven heeft gekregen als nooit tevoren. Kende het
grote publiek Maria tot dusver vrijwel alleen als de listige
vrouw, die haar man in de boekenkist uit Loevestein wist te
smokkelen, in Vaderland in de verte komen heel haar leven en
vooral ook heel haar persoonlijkheid als vrouw, echtgenote
en moeder tot hun recht.
Hoe is Hugo de Groot aan deze Zeeuwse gekomen
Maria van Reigersberch stamde uit een familie, die van
Noord-Beveland afkomstig was2). Haar grootvader Jan
Janssen Reygersberch 3), omstreeks 1510 te Kortgene geboren,
nam in 1532, toen het eiland onder water kwam te staan, de
wijk naar Vere, waar hij zich als apotheker vestigde. In zijn
vrije uren wijdde hij zich aan de geschiedenis van zijn ge
boorteland zijn Cronijcke van Zeelandt, die in 1551 bij de
Weduwe van Heinrick Peetersen in Antwerpen het licht zag
want in Zeeland had men destijds nog geen drukkers en
uitgevers is de eerste kroniek van enige omvang, die uit
sluitend aan ons gewest gewijd is. Hij stierf vóór of in het
begin van 1565 en liet twee zoons na. De oudste, Jan, van wie
wij het geboortejaar niet kennen, werd evenals zijn vader
apotheker. Aangezien hij de nieuwe leer toegedaan was, werd
hij door Alva verbannen 4) en nam in 1567 de vlucht naar het
buitenland. Toen de politieke situatie zijn terugkeer mogelijk
maakte, werd hij de eerste ouderling van de gereformeerde kerk
van Vere5). Op 15 Januari 1575 stelde Willem van Oranje
hem tot een van de vierentwintig raden van de stad aan 6
Hij stierf 9 Maart 1591 en werd in de Grote Kerk begraven.
Hoezeer hij zich rekenschap heeft gegeven van de ijdelheid
van alle leven en van alle aardse eer, blijkt uit zijn grafschrift,
dat men wel aan de Groot heeft toegeschreven, maar dat hij
naar ik vermoed zelf zal hebben opgesteld 7). Of hij getrouwd
