40
29 Juli 1401 was Floris van Borsele met ,,die goede lude in
den ambocht van Scerpenesse" overeengekomen geen kosten
te besteden aan het gedeelte dijk tussen de Vatel- en de
Eeweg, tenzij die van Westkerke konden bewijzen, dat het
dijksgedeelte binnen het ambacht Scherpenisse lag. Op 1 Au
gustus 1401 was deze overeenkomst door Albrecht van Beieren
geconfirmeerd2). In 1403 waren Scherpenisse en Westkerke
tot een zeker vergelijk3) gekomen. Uit de considerans echter
van de overeenkomst van 1575 blijkt duidelijk, dat de geschil
len in de 16de eeuw nog niet uit de wereld waren. Dijkvallen
en vooral de vloed van 1570 noopten echter tot eenheid.
Het gebied van Scherpenisse en Westkerke behoort tot een
van de vijf oude kernen, waaruit door aaneenhechting het
latere eiland Tolen is gegroeid. Volgens Beekman4) is die
gehele oppervlakte (Scherpenisse en Westkerke) niet in eens
bedijkt, maar sporen van partiële bedijkingen zijn niet meer te
vinden. Hoewel Scherpenisse en Westkerke voor de overeen
komst van 1575 in dijkzaken ieder hun eigen beheer hadden
(met ruzies over de gemeenschappelijke zeewering), maken de
uitkomsten van het karteringswerk van ir S. F. Kuipers het
niet zeer waarschijnlijk dat tussen Scherpenisse en Westkerke
een dijk of dijken (langs de Ee als grensstroom) gelegen zou
hebben. Twee centra van bewoning, ontstaan vóór de bedijking
lijkt het meest aannemelijk later behielden deze een zekere
zelfstandigheid 5).
De in weg veranderde Ee is de grens tussen de beide heer
lijkheden, „nog ten huidigen dage" volgens HollestelleB).
Als gemeente werd Westkerke met ingang van 1 Januari 1816
met Scherpenisse verenigd.
2) Nass. domeinarchieven, fol. Ï518 nr VII. Transfix. Vgl. hierbij het
kaartje in Hollestelle tegenover p. 32. De Vatelweg zal wel doorgelopen
hebben tot aan de oorspronkelijke zeedijk. Hoe Hollestelle de kaarten van
de oude gesteldheid tekende, leert ons zijn „Levensboek" (getypt ex. aan
wezig Rijksarchief in Zeeland) p. 41 ,,Alle eenmaal in gorzen gegroefde
geulen en vlieten laten, wat daaraan ook worde verricht, veelal nog dui
delijke sporen van hun vroeger bestaan in de kronkelende gangen en
flauwe of bezwaarlijk aan te heelen hellingen achter, en elke oude Zeeuw-
sche heerlijkheid, in haar omvang niet vervormd, vond in een van deze
eenmaal haar grens. Neemt men nu de schier overal waar te nemen strek
king en afmeting dier voormalige gesteldheden op, en laat men daarna
het thans bestaande wegvallen, dan treedt als van zelf het verledene in
hoofdzaak voor ons op".
3) Alsvoren, fol. 1473 nr XXXIX. Chirograaf.
4) A. A. Beekman, Geschiedkundige Atlas van Nederland, Zeeland III
(1921) p. 92.
5) Volgens mededeling van mevr. dr A. W. Edelman-Vlam, waar
voor mijn vriendelijke dank. 6) T.a.p. p. 25.
