8
zoutziederij dat zijn inwoners merendeels soldaten zouden
zijn geweest zal meer als bewijs van verarming in later eeuwen
kunnen worden verklaard dan uit het soldatesk karakter zijner
bewoners. Maar toch heeft deze kwalificatie, onbedoeld, een
diepere grond als de „stelling Tolen", complement van het
sterke Bergen-op-Zoom aan de andere zijde der Eendracht,
heeft dit stadje in de krijgsgeschiedenis van ons land zekere
betekenis gehad.
Thans zijn de Zeeuwse steden, van welke bijna ieder een
min of meer belangrijk, enkele zelfs een groots verleden heb
ben gehad, door diepgaande veranderingen in het economisch
en politiek bestel zowel als door de ongewisheid der Zeeuwse
stromen, nog maar een schaduw van wat zij geweest zijn
niet zonder grond is Zeeland een stedenkerkhof genoemd.
Middelburg, het eens zo belangrijke en welvarende Middel
burg, sleepte, langzaam weer wat opgekomen uit het diepe
verval van de Franse tijd, als erfgenaam van een groots ver
leden moeizaam het leven voort als zetel van het provinciaal
bestuur en van rijksinstellingen, als marktplaats en als archi-
tektonisch openluchtmuseum, totdat de slag van 17 Mei 1940
het wel zeer zwaar trof. Zieriksee behield, met zijn drie fraaie
stadspoorten en mooie, helaas ten dele gedempte, haven, even
zeer de uitwendige glans van een rijk en belangrijk verleden,
doch mist thans betekenisde watersnoodramp van 1953
bracht het, niet het minst in zijn stadsbeeld, een slag toe
waarvan het zich slechts moeizaam zal herstellen. Vere
waarvan men de quantitatieve betekenis, ondanks de reus
achtige kerk, overigens niet overschatte Vere, dat eenmaal
een bloeiende handelsstad was, werd de „dode stad" bij
uitstek onder de Zeeuwse zusteren. Tolen, eens deel der
Zeeuwse staten als de andere, is thans een landstadje. Slechts
Vlissingen en Goes ontkwamen, tot zekere hoogte, aan het
noodlot der Zeeuwse steden. De eerste stad, hoezeer mede
zwaar getroffen in de Franse tijd, is in de tweede helft der
19e, ten detrimente overigens van het stadsschoon, door de
vestiging van een grootindustrieel bedrijf uitgegroeid tot de
volkrijkste stad van Zeeland, en ook ten aanzien van haven en
badplaats scheen, na lang aarzelen, de zon eindelijk wat door
te willen komen totdat de moloch van den krijg ook hier vele
illusies voorlopig verstoorde. Het minst bedreigd schijnt de
positie van Goes, dat van oorlog noch inundatie heeft geleden
en dat als centrum van Zuid-Beveland en van Zeeland zich
in een gestadige vooruitgang en redelijke bloei mag verheugen.
