62
uitreding naar de Caraibische zee en Suriname en ook naar
Afrika, met name Guinee, gevolgd. Maar anders zou, t.a.v.
beide handelsgebieden, het verloop worden. De Europese
vaart, waarbij ook enkele reizen naar IJsland en Straat Davis
(walvisvaart!) zijn te rekenen, houdt omstreeks het midden
der jaren van 50 op die op Guinee en West-Indië kreeg na
1730, toen het monopolie der W.I.C. werd doorbroken en de
slavenhandel van de kust van Afrika naar Amerika ook voor
de Compagnie mogelijk werd, een gans ander karakter in
de plaats van de vaart-heen-en-weer GuineeEuropa of
West-Indië Europa kwam overwegend de driehoekshandel
AfrikaWest-IndiëEuropa. Van de 296 uitredingen, die
ons bekend zijn1), bepaalden 53 zich tot het Europese han
delsgebied, 89 tot West-Indië (inclusief één met 2 schepen
naar de Zuidzee), 40 tot Guinee, 113 waren driehoeksreizen.
Dat wil zeggen slavenreizen. En in toenemende mate werd
de Commercie Compagnie een slavenbedrijf. Van de 114 uit
redingen, ondernomen van 1756, jaar waarin de Europese
„belangen" der Compagnie ophielden, tot 1803, toen voor de
laatste maal om slaven werd gevaren, waren 92 slavenreizen.
Het transport der „negros" had de Amerikaanse plantages ten
doel, maar vooral Curasao vanwaar zij, daar de W.I.C. Suri
name, Berbice en Essequebo als afzetgebied voor zich behield,
naar de Spaanse koloniën werden gedistribueerd.
Ook kaapvaart heeft de Commercie Compagnie zomin als de
particuliere kooplieden geschuwd. In 1643 reeds werd hiervoor
een afzonderlijke organisatie, de Middelburgse directeurs
compagnie, in het leven geroepen, die over 8 schepen be
schikte, „ghedestineert tot veylinghe van de zee", zoals het
heette, waarvan de bloem van de Middelburgse magistraat de
leiding had; in 1646 werd zij ontbonden. Voor dit bedrijf
waren uiteraard vooral de oorlogsjaren gunstig zo voeren in
April 1704, tijdens de Spaanse successieoorlog, uit Middelburg
niet minder dan 22 schepen ter „vrije nering" opmerkelijk
euphemisme voor een bedrijf, dat overigens naar de verhoudin
gen van die tijd moet worden beoordeeld bemand met 3361
koppen en voorzien van 914 stukken geschut, en gedurende
de Oostenrijkse successie-oorlog liet ook de Commercie Com
pagnie zich niet onbetuigd.
Ondanks deze voordelig schijnende ondernemingen waren
de financiële resultaten der Compagnie, behalve in oorlogs-
1D.w.z. economische uitredingen. Bovendien kennen wij 2 reizen ter
kaap, 4 „voor den Lande" (hulpkruisers), 2 waarvan doel onbekend was,
terwijl 1 slavenreis werd ingetrokken, dus in totaal 305 reizen.
