57
verlof 23 Augustus hadden deze hun eerste godsdienstoefe
ning in het voorlopige gebouw gehouden 43in te trekken,
Toen kort daarop het voor hen ongunstige antwoord van de
Prins werd ontvangen, was de kans op kerkbouw ondanks
het advies van Te Water, die deswege natuurlijk dadelijk
verdacht was geheel verkeken. Maar zelfs nu waren de
gemoederen niet gekalmeerd, en ten slotte moesten de Staten
van Zeeland gewapenderhand de rust herstellen. De leiders
van het verzet werden, in 1779, gestraft, doch de Katholieken
kregen eerst na de omwenteling van 1795 de vrije uitoefening
van hun eredienst. In 1805 werd na eeuwen hun eerste kerk
ingewijd.
Inmiddels had het noodlot zich ook aan de Vlissingse wel
vaart voltrokken. De vierde Engelse oorlog werkte ook hier
funest, daar de handel met Amerika er door teniet ging, al
heeft de sluikhandel op Engeland in tabak en jenever, die
reeds voordien als kusthandel was ontstaan, in die jaren
gebloeid. En toen, begin Februari 1795, de Franse troepen
Vlissingen binnen trokken, kwam niet alleen aan de macht der
Oranje-partij en aan de oude politieke en rechterlijke verhou
dingen een einde44), doch voor Vlissingen ook, eerder nog dan
in overig Nederland, aan de onafhankelijkheid. De somberste
periode in de geschiedenis der stad brak aan.
VERVAL EN LANGZAME HERLEVING
1795—1950
In de strijd op leven en dood, die van 1793 tot de val van
Napoleon tussen Frankrijk en Engeland woedde, was Vlissin
gen tengevolge van zijn ligging een uitermate belangrijke pion,
en het bezit ervan was dan ook voor beiden even begeerlijk.
Annexatie der stad, liefst ook van Walcheren en Zuid-Beve
land de linkeroever van de Schelde was al eerder afgestaan
was dan ook het oogmerk der Franse politiek en het voor
naamste punt van geschil in de onderhandelingen over de
43) In hetzelfde jaar werd, uiteraard zonder spektakel, door de Lu
therse gemeente, voor welke bij haar ontstaan in 1735 het hof van Sint-Joris
was ingericht, een nieuwe kerk aan de Walstraat gebouwd.
44) Het bestuur werd ook hier ingericht op de wijze als overal elders
in deze jaren het geval was met een geringe afwijking tijdens de kort
stondige Engelse bezetting in 1809 .totdat het in 1851 zijn moderne
gestalte kreeg. Wij behoeven de verschillende vormen ervan dan ook niet
te releveren.
