V
66
DE SMALSTAD ARNEMUIDEN
In 1288 kreeg Floris V tolvrijdom voor twee steden, die hij
in Zeeland wilde stichten, waarvan één bij Arnemuiden zou
zijn reeds in 1223 wordt van een Remerus de Arnemuda
melding gemaakt, en in de bevestiging der Middelburgse abdij
in haar bezittingen in 1271 wordt ook Arnemuiden genoemd
doch voortgang heeft dit voornemen blijkbaar niet gehad,
want steeds wordt nadien gesproken van keurschepenen, dorps
instituut bij uitstek wel is het waarschijnlijk dat ten westen
daarvan het sterke slot te Mortiere is gebouwd in de heerlijk
heid van die naam. Dit oudste Arnemuiden, aan de mond der
Arne gelegen, heeft steeds veel te lijden gehad van de ergste
der Zeeuwse rampen, dijkvallen en grondbraken toen het
omstreeks 1440 buiten was gedijkt en verzwolgen, werd een
ander Arnemuiden, „Arnemuden in Mortiere", een weinig
westwaarts gesticht, maar ook dit had reeds spoedig te wor
stelen met de wateren. Langzamerhand ging het teniet de
daarover bewaarde gegevens zijn zeer onoverzichtelijk
doch Kesteloo neemt aan dat met de vorming van het wat
verder oostwaarts in de heerlijkheid Nieuwerkerke gelegen, nu
van de naamgevende Arne feitelijk gescheiden, Nieuw-Arne-
muiden omstreeks 1462 is begonnen. Dit derde Arnemuiden
kwam spoedig tot bloei. Scheepvaart vooral op Engeland, ook
in het oude Arnemuiden druk bedreven het oudste bericht
dateert van 1294 doch ook wat op Frankrijk was een
middel van bestaan zijner bewoners, maar belangrijker was het
overlaadverkeer op de Walcherse rede, die zich vóór de stad
uitstrekte. De handelsomzet van Arnemuiden ging zelfs soms
die van Middelburg te boven. Zelfstandigheid echter had het
niet. Reeds in 1254 had Middelburg zich de jurisdictie in en
langs de Arne weten te verzekeren, en in toenemende mate
deed het zijn gezag in oud- zowel als in nieuw-Arnemuiden
gelden. In 1482 werd elk eigen handelsleven er vrijwel onmo
gelijk gemaakt door de bepaling, dat men te Arnemuiden geen
koopmansgoed mocht opslaan en er geen balans mocht houden.
In 1493 kocht de hoofdstad van de heer van Vere, die er een
haven en nieuwe straten wilde aanleggen, het ambacht Oost
hoek of „dat oysteynde van Arnemude", waardoor zij er vol
komen de macht in handen kreeg. En al werd in 1524 een
kleine „limitacie" op het verbod van 1482 toegestaan, om
streeks 1530 kwamen de inwoners van Arnemuiden tegen de
