XIII
publikaties en opgravingen in het verslagjaar nieuwe impulsen
gekregen.
Mevrouw A. Hondius-C'rone, over wier activiteit ik reeds
in 1954 bericht heb, heeft in haar thans verschenen boek The
temple of Nehalennia at Domburg een rijk geïllustreerde docu
mentatie gegeven van alle Provinciaal-Romeinse sculptuur, die
te Domburg en omgeving sedert 1647 gevonden is, en van de
desbetreffende originele berichten. Op sommige punten heeft
zij de vermoedelijke betekenis der vondsten in het licht gesteld.
Dr. J. E. A. Th. Bogaers heeft in de inleiding van zijn te
Nijmegen verdedigd proefschrift, getiteld De Gallo-Romeinse
tempels te Eist in de Over-Betuwe, de vondstberichten over
het heiligdom te Domburg aan een kritisch onderzoek onder
worpen.
Zulke analytische onderzoekingen moeten de grondslag
vormen voor een voortgezette bestudering der vele vraag
stukken, die Nehalennia ons nog voorlegt. Want de opschrif
ten der altaarstenen bleven nog onbestudeerd, terwijl over de
stijl door verschillende auteurs slechts losse opmerkingen ge
maakt zijn. De altaarstenen mogen dan door stijl en opschriften
typisch Provinciaal-Romeins zijn, d.w.z. een versmelting van
Romeinse met plaatselijk inheemse elementen, de godin moet
reeds in een vroeger tijdperk hier of elders vereerd zijn. Dat haar
oorspronkelijke vereerders Kelten geweest zouden zijn, wordt
met evenveel nadruk verdedigd als dat het Germanen waren.
Liever dan de ietwat dogmatische en voor verschillende uitleg
vatbare vraag Kelten of Germanen zou ik het probleem
geografisch willen stellen is de oorsprong van dit godsdien
stig element en zijn belijders in het stroomgebied van de Rijn,
in België en Frankrijk, of nog elders te zoeken en in hoeverre
hebben wij met een autochtone ontwikkeling te maken Be
antwoording dezer vragen zou conclusies toelaten over de
toenmalige bevolking van Walcheren.
Intussen is noch het Romeinse aardewerk, dat in de gehele
westelijke helft van Zeeland gevonden is, noch het oudere en
gelijktijdige inheemse beschreven, vergeleken en gedateerd.
Te Aardenburg heeft men, voor het eerst in Zeeland, ge-
