21
met het herstel der Oranjes in 1672. 1747 en 1787, waarbij
het optreden der Oranjegezinde Schouwse boeren opmerkelijk
is, die in zo'n geval door klokgelui binnen de stad genodigd
werden. Op 11 juli 1672 gooiden boeren en vissers tijdens een
raadszitting alle ruiten van het stadhuis in. Schutters moesten
hen verhinderen binnen te dringen. Intussen stelden enige
burgers 11 artikelen op papier, waarvan de vierde eis luidde,
„dat de cabalistische 1Regeeringe deser Stede werde te niete
gedaan". Inderdaad verscheurden de beangste heren hun con
tract en verzochten ontslag. Echter zijn de meesten door
Willem III in hun ambten hersteld.
In de 18de eeuw ontaardde het systeem meer en meer.
Herhaaldelijk werden kinderen in het poorterboek ingeschre
ven met de klaarblijkelijke bedoeling hen reeds jong (na 20
jaren poorterschap aan het winstbejag te laten deelnemen.
Er zijn peuters bij van 2, 3, 7, 14 en 18 dagen
Op het bericht, dat in Vere Willem IV tot stadhouder was
uitgeroepen, plunderden gewapende boeren 25 april 1747 het
Zierikseese stadhuis en mishandelden enige regenten. De
heren durfden niet meer ten stadhuize te verschijnen en lieten
het bestuur over aan een commissie uit de burgerij met de vijf
Hervormde predikanten. Pieter Mogge werd bij aankomst
gemolesteerd en gevangen gezet. Het pleit voor hem, dat hij
desondanks zijn enige jaren te voren opgemaakte testament
niet heeft gewijzigd De komst van soldaten deed de regenten
moed en ambt hervatten. De stadhouder werd feestelijk inge
haald en beperkte zich tot het ontslag van drie raden, die door
hun persoonlijk leven aanstoot hadden gegeven. De rest moest
maar „in 't vergeetboek".
Nog heftiger was de beweging der gemoederen in 1787.
De vroedschap van Zieriksee was, anders dan die van de
meeste Zeeuwse steden, vurig Patriots. Speciaal het ijverige
exercitiegenootschap „Voor Eendracht en Vrijheid" had velen
geprikkeld. De Pruisische veldtocht, die een ommekeer aan
kondigde, dreef weer de boeren naar de stad. Door een salvo
van zenuwachtige vrijcorporisten, dat enige doden kostte,
kwam het volk in rep en roer, ontwapende het genootschap
en begon de huizen van Patriotten aan te tasten. De volgende
morgen bleken 73 huizen geheel en 19 gedeeltelijk uitgeplun
derd te zijn, terwijl van nog 24 de ruiten waren ingeworpen.
Straat en haven leverden een onbeschrijfelijk beeld van verniel
zucht in het huis van ds. Blaauw was een pruik het enige
1Onder „kabaal" verstond men toen bovengenoemde contracten.
