3
te Domburg, Middelburg en Souburg 6). Te Souburg stond
een oude moederkerk, te Middelburg stonden er twee (West'
monster en Noordmonster); het is, mede in het kader van
Huizinga's drieburgenstelsel, logisch de moederkerk van West
en Oostkapelle bij Domburg te zoeken.
Evenwel komt m.i. geen der beide kerken, die Domburg in
de 13e eeuw reeds rijk was, als moederkerk in aanmerking.
De eerste was immers een dochterkerk van Westkapelle 7
de andere een dochter van Oostkapelle8). Toch ligt in de
omstandigheid, dat de grens tussen de parochies van West
en Oostkapelle oorspronkelijk juist dwars door Domburg had
gelopen, een sterk argument te meer de moederkerk van beide
parochies te zoeken in de buurt van Domburg.
Tot nu toe wijst dus alles in één richting. Men weet hoe
belangrijk de plek Domburg reeds in de laat-Romeinse 9en
in de laat-Merovingische en de Karolingische tijd 10was.
Men weet ook hoe de bodem, waarop de oudste kern subsidiair
kernen stonden, gaandeweg onder de duinen en in de golven
verdwenen is. Daarom moet de moederkerk van West- en
Oostkapelle, juist omdat zij oud was, zozeer ten westen van
het huidige Domburg hebben gelegen, dat zij ten laatste in de
12e eeuw in de duinen of de golven is komen te staan en
daardoor buiten gebruik is moeten worden gesteld.
De uitschakeling van de oude kerk bij Domburg als bedehuis
moet zijn geschied vóór 1162, want zij zou in de bul voor de
Middelburgse abdij van dat jaar zeker zijn genoemd, als zij
toen nog in gebruik was geweest. Deze bul somt immers o.m.
6) Verzamelde Werken, blz. 553. Vgl. W. C. Braat, Zeeland in de
Vikingtijd, in dit tijdschrift, jrg. 1954, blz. 135.
7) Joosting en Muller, a.w., blz. 177. Ik verwerp de opvatting (o.a.
ibid., blz. 180), als zou deze kerk oorspronkelijk te Kerkwerve hebben
gestaan, om pas in de 14e eeuw naar de stad Domburg te worden ver
plaatst. Ik kan hierop niet nader ingaan, kan alleen zeggen, dat hier
voor geen aanwijzingen zijn, en dat zulks ook niet strookt met het gezond
verstand.
8) Ibidem, blz. 181. Zoals men weet, is de kerk van Oostdomburg in
de 14e eeuw verplaatst naar de plek, die later Aagtekerke zou heten.
Het terrein, waarop deze kerk te Domburg had gestaan, werd onmiddellijk
bij de parochie van Westdomburg getrokken.
9) A. Hondius-Crone, The temple of Nehalennia at Domburg, Am
sterdam 1955.
10) H. Jankuhn, Die frühmittelalterlichen Seehandelsplatze im Nord-
und Ostseeraum, in Vortrage und Forschungen, herausgegeben vom
Institut für geschichtliche Landesforschung des Bodenseegebietes in Kon-
stanz, geleitet von Th. Mayer, IV Studiën zu den Anfangen des euro-
paischen Stadtewesens, Lindau-Konstanz 1958, blz. 464472.
