29
papier vastgestoken. Laag op de rug laat zij een brede plooi
zien en rijst vervolgens over de schouder hoog en smal op om
zich over de borst weer te verbreden, zodat daar van de beuk
alleen het kraalwerk te zien is de punten van de doek ver
dwijnen onder de schort.
Evenals bij de beuken is ook het aantal doeken, dat van een
garderobe deel uitmaakt, zeer talrijk.
Jakken.
Het jak, dat men hier mantel noemt, ging omstreeks 1900
uit de mode. In de 18e eeuw en tot diep in de 19e was dit
kledingstuk voorzien van lange mouwen en een schoot van
enkele decimeters lengte. De jakken waren gemaakt van „rood
catoen, bruin diamant calmink, zwarte krippe, luisen-en-neeten,
gele krippe, rode teerling, chitse, serge"; ook maken de boedel
beschrijvingen melding van „stoffe mantels" en „geblomde
mantels".
In de tweede helft der 19e eeuw was de schoot terugge
bracht tot enkele centimeters. Het jak was toen veelal van
gebloemd katoen en had tot de elleboog reikende mouwen, die
soms afgezet waren met een strook smal gefigureerd zwart
fluweel. Op de borst waren deze kledingstukken vrij diep en
rond uitgesneden en werden zij met haken en ogen gesloten,
terwijl langs de omtrek van de hals in een zoom een dun
koordje was aangebracht, dat op de borst boven de haken en
ogen werd dichtgetrokken. Doek en beuk vielen toen nog
geheel binnen de uitsnijding van de mantel. Omstreeks 1880
begon de doek echter groter te worden, zodat zij uit de mantel
kroop en op de rug in dikke plooien boven deze stond. Het
gevolg daarvan was, dat de mantel kleiner werd en dieper
uitgesneden, om tenslotte omstreeks 1900 geheel te verdwijnen.
In de laatste periode waren deze mantels van zwart satijn
met kleine motiefjes als versiering en zonder fluweel op het
mouwtje.
Het mouwlief.
Toen de mantel verdween werd de hemdrok zichtbaar en
kregen de zeer korte mouwen daarvan een garnering van zwart
galon, die ook aan de kop van de mouw over de schouder
voorkomt. Deze laatste garnering loopt daar precies langs de
doek, die met de beuk het overige gedeelte van het mouwlief
aan het oog onttrekt. Dit mouwlief is gemaakt van zwart ge
figureerd kamgaren of Frans merinos en wordt direct over
de onderkleding gedragen.
