42
Sterthemius uit Axel bedankte voor een beroep. Het jaar 1606
bracht evenwel de verlangde predikant, Daniel van
Laren, zoon van de Vlissingse ds Joost van Laren. En zo
kon er enige vaste lijn in de prediking en in de bearbeiding
der gemeente komen.
Naar de algemene orde der kerken in Nederland werd
besloten voortaan in de middagdienst de catechismus te ver
klaren en de schoolmeester Pieter de Leeuwe op te dragen
de kinderen die uit het hoofd te doen leren om de vragen
en antwoorden in de kerk op te zeggen. Nog in november
1606 besloot de kerkeraad hem, die na de trommelslag op de
kerkeraadsvergadering kwam, een stuiver boete te laten be
talen wie binnenstapte nadat „het glas verlopen" was, kreeg
drie stuivers te betalen. Zo trachtten de broeders het te laat
komen tegen te gaan.
In die oorlogsjaren had de vesting IJzendijke natuurlijk een
garnizoen, waarin zich vele buitenlandse huursoldaten be
vonden. Dit was de reden, dat in 1607 in IJzendijke een
Schotse predikant kwam om de soldaten van zijn land in het
geloof te onderwijzen. Hij kreeg toestemming van het kerk
gebouw gebruik te maken na de morgendienst. In enkele
Zeeuws-Vlaamsche plaatsen, o.a. Terneuzen en Philippine,
komt nu nog een straatnaam Schotse hoek voor, wel een echo
van het verblijf van Schotse militairen.
In 1609 ontving Daniel van Laren een beroep naar de stad
van zijn ouders, Vlissingen. Hij ging. Een jaar later volgde
Joos van Laren, gekomen van Oudelande, zijn broer in
IJzendijke op.
Het beroepen van een predikant gebeurde in een zgn. colle
gium qualificatum, een vergadering, gevormd door de kerke
raad en enkele afgevaardigden van het College 's Lands van
den Vrije van Sluis, welk college namens de Staten-Generaal
hoogheidsrechten uitoefende. En verder moest de classis Wal
cheren het beroep goedkeuren. In IJzendijke kwam het soms
voor dat de samenwerking tussen kerkeraad en collegium
qualificatum ontsierd werd door disputen over kwesties van
prioriteit, b.v. wie moest de resoluties der vergadering het
eerst tekenen Om dergelijk geharrewar te omzeilen werd
vastgesteld dat de handtekening van alleen de presiderende
predikant of van de scriba voldoende zou zijn1).
De opvolger van Joos van Laren jr. was W i 11 e m C o -
m a n t i u s, student uit Vlissingen, die van 1617 tot zijn dood
1) Notulen consistorie IJzendijke 24 okt. 1678.
