binding ermee wordt bevorderd, bijvoorbeeld in het enkelvoud der ver voeging. Dit geldt a fortiori voor Oost-Zuid-Beveland en Zeeuws-Vlaan deren. De volgende passage uit de Aagtekerkse opname illustreert hoe het Walchers dialect hierbij te werk gaat. De spreker, een boerenzoon, heeft in zijn jonge jaren nog meegemaakt, hoe na 't zaeddossen (de koolzaadoogst) 's avonds op de hofstee de sukerkomme (kom jenever met suiker, waarin zoute bollen drijven) rondging. As-tan s' aeves uut klaarwas, kwam aolles nè 't 'of, nie êêst eten-of zóó en nie wasse. Ons wè weetje, vaoder en de joengens, mè d'èrrebeiers nie, die spoedd- allêên an de binnekant... Vaoder pakten-de komme, en mé d'êén of andere stichtelijke wéns nog, nam 'n dad-êêste lepeltje. III. Het behoort bij het archaïsch karakter van de streektalen, dat het begrip mannelijk en vrouwelijk daarin levend bleef. Zo ook in het Zeeuws dialect. Enerzijds wordt dit in de hand gewerkt door het behoud van de e-uitgang bij het merendeel der vrouwelijke woorden, anderzijds speelt hier het bepalende woord (lidwoord, aanwijzend voornaamwoord enz.) een rol. Immers de mannelijke vorm d'n, die:n enz. begeleidt een mannelijk woord in alle naamvallen van het enkelvoud, ook in de nomi natief: D'n baos, d'n domenie, is nie luusDie:n-dreutel (kleuter) van 'iernaest schrêêw sd; Dien boenker (korte overjas) is die:re (duur) Die :n-aermen-sukkel is dood. In 't voorbijgaan zij nog gewezen op voorvoeging van n bij woorden met aanvangsklinker of (stomme) h, bv. nadder adder; naerm arm (znw.)naoder ader; narre arreslee; negrantier eglantier, wilde roos; neter etter; nochtienk ochtend; nok hik; nokke(n) hikken; nokke(n) of nukke(n): hurken (znw. en w.w.)nöóm, nom oom. Tot dit verschijnsel heeft ongetwijfeld bijgedragen het over brengen van n-uitgang v. h. lidwoord (d'n) op het substantief, dus bijvoorbeeld: de-naerm. (de arm); de-nok (de hik); de-nochlienk (de ochtend. Wel is waar is het behoud van de mannelijke vorm der be palende woorden mede afhankelijk van de binding met het volgend woord; terwijl b.v., als in bovenstaande voorbeelden, aanvangs-b en aanvangsdentaal tot het behoud van d'n bijdraagt, wordt ze door aan- vangs -m, -n, -j, -k tegengewerkt: d'n ouwe man is ziek; de-nieuwen- domenie doe Sondag s'n intree: die kniezebieter (zeurpiet) moe'k t'r nie bie de joengen-baos is só gul nie az <Fn ouwen. Maar gelijk men ziet wordt dit gecorrigeerd, zodra de gelegenheid zich voordoet. Als illustratie hoeveel gewicht de bindingsfactor in de schaal legt, nog het volgende: toen, in 1905, de tramverbinding naar Domburg tot stand was gekomen, werd tram hier onmiddellijk mannelijk gemaakt, er ver- 99

Tijdschriftenbank Zeeland

Archief | 1962 | | pagina 113